Voortvarend Besparen: een programma van de overheid dat schippers leert zuinig te zijn met brandstof. Als je een intelligente brandstofverbruiksmeter gebruikt, moet je op de brandstof kunnen besparen. Dat klinkt logisch. Hartstikke goed dat het aanschaffen van zo’n meter wordt bevorderd en dat zuinig omgaan met brandstof onderdeel wordt gemaakt van lesstof in het binnenvaartonderwijs (was het dat nog niet?).
Om te bevorderen dat schippers deelnemen aan het programma, heeft de overheid kosten noch moeite gespaard. Een wedstrijd – wie bespaart de meeste brandstof ten opzichte van zichzelf een jaar eerder? – en nu ook een film.
Eerst die film. Zeker het begin is erg leuk met oude, bibberende opnamen van de scheepvaart van vroeger, toen de rivier nog de regionale afvalbak was. Dat is het niet meer en er zitten alweer mensen langs te vissen, volgens een schipper. Dus de vissen zijn weer gezond genoeg om te worden gevangen.
Eigenlijk zou je verwachten dat deze film vooral gaat over het maken van een rekensom: ik verbruik minder brandstof, dat scheelt in de portemonnee. Maar nee, het gebruik van minder brandstof wordt in het brede kader van de global warming geplaatst en vervolgens laten de filmmakers zelf zien dat ze één ding zeker niet kunnen, en dat is rekenen.
De 2 % maximale stijging van de temperatuur op aarde wordt gebracht als een goed resultaat van de klimaatconferentie in Kopenhagen. Clustercoördinator Verkeersemissies Rob Cuelenaere weet zelfs te melden dat China en India (“dat soort landen”) ook die 2 % onderschrijven. Dat de grootste uitstoter van broeikasgassen (de VS) zich helemaal nergens aan committeert, wordt niet vermeld. Bovendien zullen we het ook maar even niet hebben over als die 2 % temperatuurstijging plaatsvindt. Beter maar verhuizen tot achter de Utrechtse Heuvelrug, zou ik aanbevelen. Maar dan het aandeel van de binnenvaart in de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen. 2 megaton CO2 en dus ‘slechts 5% van de Nederlandse uitstoot’. Terwijl even daarvoor werd gezegd dat de Nederlandse transportsector 34 megaton uitstoot. Daar is dat dus 5% van. Die 2 megaton is namelijk 1 procent van 200 megaton CO2 dat we hier met z’n allen uitstoten. Het aandeel binnenvaart wordt dus wat belangrijker gemaakt dan het is. Van het wegvervoer ook trouwens, want in hun aandeel zit ook het personenverkeer.
Die aanpak is wel verklaarbaar, want je moet een film maken over hoe belangrijk het is dat er minder brandstof wordt gebruikt in de binnenvaart. Van huis uit toch al de schoonste vervoerder. Dan rommel je een beetje met de cijfers. En dan moet je het programma Voortvarend Besparen ook nog presenteren als de grote oplossing. “Maar nu is er een unieke samenwerking tussen overheid en binnenvaart.” Zeker uniek. Een handjevol schippers heeft in het ene jaar minder brandstof verbruikt dan het jaar ervoor. Meer dan honderd? Dan moet je de uitslagenlijst eens bekijken op de website www.voortvarendbesparen.nl, want meer dan de helft van de deelnemers heeft helemaal geen besparing gerealiseerd. Het doel is bereikt: er is 5 procent besparing gerealiseerd op de brandstof, gemiddeld, bij die ruim honderd deelnemers, waarvan enkelen kennelijk het jaar ervoor met brandstof hebben lopen smijten.
De rest van de vloot vaart gewoon door. Reken even mee: 5% minder verbruik van 2,5 % van de Nederlandse vloot, in totaal verantwoordelijk voor 1 % van de Nederlandse uitstoot, dus een voortvarende besparing van 0,00125 % in Nederland. En dat terwijl het totale vervoer toenam met enkele hele procenten, ten opzichte van vorig jaar zelfs met tientallen procenten, maar dat was uitzonderlijk.
Het nuchtere EICB heeft het programma overgenomen van het ministerie . Ik denk dat we het komende jaar een wat minder opgeklopt en vooral effectiever programma gaan zien.
Michel Gonlag
