De gemiddelde leeftijd van de schepen van de Vlaamse overheidsreder DAB VLOOT die in Oostende afmeren is de laatste twee jaar flink gedaald. In gestaag tempo wordt de vloot vernieuwd. De laatste nieuwbouwschepen die aan de vloot zijn toegevoegd waren drie snelle SWATH-catamarans en een moederschip voor de loodsdienst. De champagnefles die thans langs de Sir Winston Churchillkaai gereed staat, is bestemd voor de boeg van het geavanceerde bij Damen Maaskant Shipyards in Stellendam gebouwde onderzoekschip Simon Stevin (36,31 x 9,62 x 3,5 meter). Tot nu toe deed het vorig onderzoekschip Zeeleeuw dienst en verleende gedurende totaal 155.000 kilometer gastvrijheid aan ruim 1100 wetenschappers. Van oorsprong was het een douaneschip, dat in 2000 werd verbouwd.
Voorafgaande aan de doop worden de achtergronden die tot de bouw van dit schip hebben geleid met wisselende invalshoeken toegelicht door een aantal sprekers, waaronder viceminister-president van de Vlaamse regering Ingrid Lieten en Johan Vande Lanotte, vice-eerste minister en Minister van de Noordzee. De laatste memoreert dat onze volgende generatie recht heeft op een goede overdracht van een gezonde Noordzee waarop nog zo veel te ontdekken en te bestuderen valt. Naar zijn mening werken de maritieme en wetenschappelijke sector nog onvoldoende samen.
Intellectuele duizendpoot
Professor Collin Janssen van het Vlaams Instituut voor de Zee wijst op kansen voor essentiële economische activiteiten op de Noordzee zoals energievoorziening, biomassa, nieuwe materialen en organismen. Het beleid voor die activiteiten moet wel onderbouwd worden met wetenschappelijke kennis die door onderzoek met de Simon Stevin wordt verkregen.
Gouverneur Carl Decaluwé stelt dat zijn provincie West-Vlaanderen de enige in België is met een zee, scheepvaart en havenactiviteiten. Voor zijn provincie biedt de Noordzee een enorm potentieel: offshore, visserij, baggeren, zand- en grindwinning, toerisme en waterrecreatie. Simon Stevin van Brugge werd daar in 1548 geboren en vertrok op 30-jarige leeftijd naar de noordelijke Nederlanden waar hij bevriend raakte met Prins Maurits. Stevin was een briljant deskundige die als een intellectuele duizendpoot maritieme en waterbouwkundige werken bedacht en uitvoerde. In tegenstelling tot andere wetenschappers publiceerde hij zijn werken niet in het Latijn maar in het voor iedereen toegankelijke Nederlands.
Minister Ingrid Lieten sloeg de champagnefles uiteindelijk maar eigenhandig stuk. (foto’s Hans Heiligers)
Begrijpelijke taal
“Onder water is de Simon Stevin bijzonder stil, misschien wel het stilst binnen Europa”, zegt kapitein Jacques D’Havé. Hij bewondert eveneens de goede veiligheid van het schip, het design van de brug en de machinekamer en de mogelijkheden voor duikonderzoek. Hij deelt daarvoor royale complimenten uit aan Damen Maaskant Shipyards en benoemt de Simon Stevin tot landmark van de vernieuwing van de Vlaamse overheidsvloot.
Minister Ingrid Lieten wijst alle belangstellenden bij de doop op het belang dat wij voor onze ontwikkeling van onze voedselbronnen, welvaart en welzijn hebben bij zeeën en oceanen. Daarvoor is veel onderzoek nodig waartoe dit zeegaand platform in nauw overleg met de wetenschappers en ontwerpers tot stand is gekomen. Het schip zal ook bijdragen leveren die in Europees verband worden samengesteld.
Net zoals Simon Stevin van Brugge openheid betrachtte door in begrijpelijke taal zijn werk voor iedereen beschikbaar te stellen, zo zullen ook alle onderzoeksresultaten transparant en multimediaal beschikbaar zijn, zo sprak de minister. De fles gaf zich na twee traditionele pogingen niet gewonnen waarna mevrouw Lieten zelf de fles ter hand nam om deze tegen de reling te laten uiteenspatten.
Damen Shipyards
Na afloop van de doop spreken we met enkele direct betrokken medewerkers van Damen die de bouw van het schip van dichtbij hebben meegemaakt. Van Damen Shipyards Gorinchem zijn dat Roel van Eijle, sales manager Benelux, en Harrold van Vliet, hij is project engineer Offshore & Transport. Ook maakten we kennis met hun collega projectmanager Jan van Leent van Damen Maaskant Shipyards uit Stellendam.
Als we onze complimenten overbrengen overheerst in Oostende niettemin de Hollandse nuchterheid. Van Eijle: “Er was een vraag vanuit een Europese aanbestedingsprocedure en de taken waarvoor het schip moest staan waren in hoofdlijnen redelijk vergelijkbaar met een eerder opgeleverd research vessel.”
Hij vertelt ons verder dat de lat voor normen van het voorwaarden- scheppend klimaat voor het werken en de proefnemingen aan boord wel hoog lag. Om alle proeven en metingen op betrouwbare wijze te kunnen verrichten is het een absolute must dat die niet verkeerd worden beïnvloed door geluid of trillingen onder het schip. Er is vooraf dan ook heel veel overleg geweest met de opdrachtgever die naast de algemene eigenschappen van het schip eveneens de strenge aanvullende eisen van de wetenschappers kenbaar maakten. “Als dat overleg er niet was geweest kun je onmogelijk tot volle tevredenheid van de betrokkenen zo’n schip ontwerpen en bouwen”, zegt Jan van Leent.
Roel van Eijle, Jan van Leent en Harrold van Vliet (vlnr).
Hier en daar betekende dat meer dan eens schuiven en aanpassen binnen de beschikbare vierkante meters. Toch is alles goed ingedeeld, van de machinekamer tot de laboratoria aan boord. En zoals we met eigen ogen hebben gezien: ook de manschappen hebben niets te klagen, zowel hun werkomgeving als verblijf mogen riant worden genoemd.
In januari van dit jaar arriveerde de Simon Stevin in Stellendam waar meteen werd begonnen met de afbouw van het schip. Veel werk was al verricht op de werf van Damen Shipyards Galati (Roemenië) en die timing zorgde er voor dat de bouwschema’s geen geweld werd aangedaan en dat er ruim binnen de overeengekomen tijd in mei van dit jaar werd opgeleverd.
Door de Koninklijke Marine werden op het Haringvliet meerdaagse proeven gehouden waarbij de uitslag boven verwachting was. De eisen voor de onderwater geluids- en trillingsnormen werden – in positieve zin – bijna met 25 procent overschreden. De norm voor de test lag bij een snelheid van 8 knopen maar werd zelfs nog gehaald bij een snelheid van 9,7 knopen.
Bakker Sliedrecht
Edwin Naaktgeboren van Bakker Sliedrecht vertelt ons dat ook zijn werkgever meteen al in Roemenië is begonnen met de volledige elektrische installatie van het schip, de laboratoria en de inrichting van de machinekamer. In goed overleg met Damen Offshore & Transport is lang nagedacht over de beste manier voor het terugdringen van trillingen en het onderwatergeluid. “Je kunt besluiten om met standaard motoren in combinatie met isolatie het geluid terug te dringen”, zegt Naaktgeboren.
Toch hebben ze bij Bakker weloverwogen gekozen voor een andere optie die ze hebben uitgewerkt met Indar, de leverancier van de elektrische voortstuwingsmotoren waarvan er twee 520 kW aan boord staan. Diesel-elektrisch, rechtstreeks op de schroefas. “Wel op rubber”, vult Naaktgeboren aan, “en dat geldt ook voor de generatorsets en de leidingen.”
Meer geheimen worden niet prijsgegeven maar het succes gaat als een lopend vuurtje rond. Minister Ingrid Lieten vertelde dat zowel de Amerikaanse als de Nederlandse Marine zich al voor een gesprek hebben gemeld.
(Hans Heiligers)
