Al heel lang is Gerard Valk lid van de Koninklijke Schuttevaer. Dat begon voor hem in 1972 als varend lid van de afdeling Nijmegen. Ongeveer vijftien jaar geleden nam hij zitting in het bestuur van die afdeling en sinds 1 juni van dit jaar is hij coördinator voor de drie zuidelijke afdelingen van Schuttevaer: Gelderland, Limburg/Oost-Brabant en De Amer.
Al heel wat jaren voeren en varen de generaties Valk in de binnenvaart. Van oudsher hadden zij hun domicilie in Hank en Raamsdonksveer. “Mijn grootvader voer eerst als zetschipper en kocht later een kempenaar”, vertelt Gerard, “en mijn ouders voeren lang op de Aquarius, een motorschip van 80 meter.”
Zijn lagere schooltijd bracht Valk gedeeltelijk door op internaten in Oud-Gastel en Amstelveen. Later woonde hij bij een tante in Hank en daar volgde hij ook nog de mulo. Na zijn eindexamen ging hij bij zijn ouders aan boord varen.
Venus Ex Devota
“Door zelfstudie haalde ik, in de periode dat ik bij mijn ouders voer, mijn Rijnpatent tot Basel”, vertelt Valk. “Dat had ik al op mijn 18e.”
Hij werkte 43 jaar zelfstandig in de binnenvaart. “Toen we trouwden, voeren we eerst een poosje met het schip van mijn vader en in 1976 kochten we zelf een schip. Dat heette Venus Ex Devota. Later hebben we nog diverse andere schepen gekocht en alle hadden steeds dezelfde naam. In die jaren heb ik ook veel containers gevaren, want wij waren wat die vaart betreft eigenlijk de pioniers tussen Rotterdam en Antwerpen. En in Born waren we ook een van de eerste schepen die daarmee begonnen.”
“Het ligt in de bedoeling dat de regiocoördinator een centrale rol speelt in de afstemming van de werkzaamheden en het beleid tussen het hoofdbestuur en de afdelingsbesturen en de externe partijen”, vertelt Gerard Valk. (foto Harrie van Eeuwijk)
Gerard Valk woont al diverse jaren aan de wal, maar soms valt hij nog in. Hij heeft twee kinderen, een zoon en een dochter. “Onze zoon werkt aan de wal en onze dochter is met een schipper getrouwd.”
Schuttevaer
In 1972 werd Gerard Valk lid van afdeling Gelderland van Koninklijke Schuttevaer. “Ik zit nu dik vijftien jaar in het bestuur. Nadat hij aan de wal was gaan wonen, kreeg hij meer tijd voor Schuttevaer en daardoor werd er ook steeds meer een beroep op hem gedaan. “En doordat ik meer tijd kreeg, ontstond ook het plan om mij voor te dragen als regiocoördinator. Ja, voor mij is Schuttevaer een soort virus.”
Als lid van het afdelingsbestuur heeft Valk diverse taken. “Een daarvan is als afgevaardigde de vergaderingen bezoeken van Rijkswaterstaat en de daar vernomen gegevens weer terugkoppelen naar de afdeling. Een hot item in de afdeling voor mij waren de overnachtinghavens. Daar zijn we al heel ver mee voor Weurt en Lobith.”
Ligplaatsen Waalkade
Ook de ligplaatsen aan de Waalkade, binnen Weurt vormen een onderwerp waar hij veel aandacht aan besteedde. “Op een gegeven moment werden schepen die daar allang gelegen hadden, ineens weggestuurd door een paar woonarken die er lagen”, geeft Valk aan. “Nieuwe bewoners daarvan zeiden dat men hen beloofd had dat er nooit een schip voor hun deur zou liggen. Er gold voor de beroepsvaart echter een gedoogbeleid, hoofdzakelijk met de feestdagen. Maar die nieuwe bewoners gingen protesteren en kregen rond dat men daar niet langer dan drie keer 24 uur zou mogen liggen. Die woonarken liggen achter de palen en men had er problemen mee als vrachtschepen buiten de palen gingen liggen. Uiteindelijk hebben wij daar als Schuttevaer in bemiddeld. Het goede compromis is dat de vrachtschepen daar toch wel mogen liggen. Normaal drie keer 24 uur, maar met de Kerst bijvoorbeeld langer.”
Coördinator
Een ander item waar Gerard zich vanuit Schuttevaer mee bezig houdt is de kribverlaging op de Waal. “Ook daar worden we bij betrokken. Dat is om ruimte te geven aan de rivier. Maar dat heeft nadelige gevolgen voor de scheepvaart. We praten mee hoe de bebakening op die krib dan moet worden. Want het betekent dat de kribben nu honderd dagen per jaar meer onder water staan.”
Tot slot vormen de bijeenkomsten van de beroepsvaart met de pleziervaart voor Valk een punt van voortdurende aandacht. “Voor de goede communicatie tussen de recreatievaart en de beroepsvaart”, licht hij dit onderwerp toe. “Want daar bestaan nog wel eens wat misverstanden.”
Sinds 1 juni van dit jaar is Gerard Valk regiocoördinator voor de drie zuidelijke Schuttevaer-afdelingen. “Dat zijn de afdelingen Gelderland, Limburg/Oost-Brabant en De Amer”, geeft Valk aan.
De functie van coördinator is eigenlijk nieuw. Voorheen kende men al wel de zogenoemde regiovertegenwoordigers, maar voor de functie van coördinator heeft het hoofdbestuur een nieuwe opzet gemaakt en er is een andere, en doeltreffender, inhoud aan gegeven.
“Ik werk nu in opdracht van de drie afdelingen en van het hoofdbestuur”, legt Valk uit. “Het ligt in de bedoeling dat de regiocoördinator een centrale rol speelt in de afstemming van de werkzaamheden en het beleid tussen het hoofdbestuur en de afdelingsbesturen en de externe partijen. Ik ben daarbij vrij in mijn werkzaamheden en ik moet deze zelf naar eigen inzicht uitvoeren. Ik heb dus een centrale rol.”
ZZP’er
Om zijn taken goed te kunnen vervullen woont de coördinator van alle drie de afdelingen de bestuursvergaderingen bij. Zo krijgt hij en houdt hij een goed beeld van alles wat er in het gebied speelt. Vervolgens onderhoudt de coördinator contacten met externe partijen, zoals Rijkswaterstaat, provincies en gemeenten. “Het blijkt dat er behoefte bestaat aan iemand met de functie van coördinator. Dat gebeurt veelal bij gemeenten en provincies, want daar willen ze toch wel graag een vast aanspreekpunt hebben.”
“Het is de bedoeling dat ik daar een dag in de week werk aan heb”, aldus Valk. “Maar soms worden het meer dagen. Ik krijg daar een kleine vergoeding en een onkostenvergoeding voor. Ik ben dus eigenlijk een soort ZZP-er.”
De aanstelling van Gerard Valk als coördinator geldt voorlopig voor een jaar, maar kan stilzwijgend verlengd worden. Zijn eigen bestuursfunctie in de afdeling heeft hij gewoon aan kunnen houden. “Want die functies zullen elkaar niet bijten”, geeft hij aan.
Contacten
Voor de functie van coördinator heeft men natuurlijk iemand uitgekozen die van de vaart veel weet, dus met name zelf altijd gevaren heeft. “Uiteraard houd ik me daarom ook heel goed op de hoogte van allerlei ontwikkelingen die er steeds zijn in de binnenvaart en bij die andere instanties”, merkt Gerard op. “Zo heb ik onlangs contact gehad met de gemeente Wageningen, omdat daar ook heel wat staat te gebeuren. Tevens ben ik op eigen initiatief naar de gemeente Arnhem geweest.”
“Thans heb ik vooral contacten met Arnhem, Wageningen, Doesburg, Doetinchem en Nijmegen. Echter dit soort werkzaamheden moet ik ook gaan doen in de andere twee afdelingen. Maar daar moet ik de nodige contacten nog leggen, want hier in onze eigen afdeling was ik uiteraard beter thuis. Maar al dat werk moet groeien. In eerste instantie is deze nieuwe functie bedoeld om met iedereen in contact te treden, zodat je overal bekend wordt en dat er eventueel voor allerlei zaken, indien nodig, een beroep op je gedaan kan worden.”
Grindgaten
Het is een functie die Gerard Valk ligt en die hij wel ambieert. “Ik ben nu 59 jaar. Ik ben aan deze functie begonnen, omdat ik toch nog wel heel actief bij de bedrijfstak betrokken wil blijven. Ik vaar nog nu en dan een stukje mee of ik begeleid de bouw van een schip. Echt aflossen doe ik niet, maar ik wil wel graag goed op de hoogte blijven van de praktijk. Andere bestuursfuncties die ik ook nog bekleed, zijn bestuurslid van SON (Scheepsverzekeringen) en voorzitter van de Vereniging Van Eigenaren Heumen Staete, het appartementencomplex waar ik zelf woon en dat aan het Maas-Waalkanaal gelegen is.”
Een van de actuele aandachtspunten is, vanwege de crisis, pogingen aanwenden om ligplaatsen te creëren bij bestaande grindgaten. “Daarover wordt al overleg gevoerd met Rijkswaterstaat Oost-Nederland en Rijkswaterstaat Limburg”, geeft Valk aan. “We willen nagaan of bestaande grindgaten eventueel benut kunnen worden als ligplaats voor schepen die nu niet te varen hebben en die opgelegd dienen te worden. Voor die schepen mag het natuurlijk niet te veel kosten. Zo willen we daar dan ook graag casco’s, die reeds besteld zijn en naar hier komen, maar momenteel niet afgebouwd worden, af laten meren, want die moeten we ook kwijt kunnen.”
“Door de crisis hebben we al overcapaciteit, maar daar komt nog bij dat er bijna elke week een nieuw schip bij komt. Maar je hebt, om schepen in die grindgaten te kunnen leggen, toch wel Rijkswaterstaat nodig. Die bemiddelt, want het zijn vaak privé-eigendommen. En die eigenaars moeten dan toestemming geven dat je daar, voor niet al te hoge kosten, je schip mag parkeren als het ware. Daar moet dan wel een steiger komen, waar zo’n schip aan vastgemaakt kan worden. En daarin moet Rijkswaterstaat ook weer participeren.”
Julianakanaal
Een groot project in zijn regio zijn de geplande werkzaamheden op het Julianakanaal. “Momenteel kan men daar varen met schepen tot 110 meter bij 11,40 meter. Koppelverbanden van 185 meter kunnen elkaar niet passeren op het gedeelte tussen Born en Maastricht. Daarom wil Rijkswaterstaat op het Julianakanaal daarvoor op bepaalde plaatsen verbredingen maken.”
“Eigenlijk zijn wij daar op tegen. Wij zouden liever zien dat die vaarweg in zijn totaliteit verbreed wordt. Ook worden de sluizen vergroot. Die zijn nu 142 meter en die worden 225 meter. En ook daar heb ik nu bemoeienis mee.”
