Twee rampen vonden plaats aan de voet van de Loreleirots in de vroege morgen van 13 januari. De kapseizende tanker Waldhof was een ramp voor de bemanning en voor de rederij. Het werd geen ramp voor het milieu en om te voorkomen dat het dat alsnog zou worden, werd een tweede ramp veroorzaakt, een megaramp voor de Rijnvaart. Natuurlijk kun je zakelijke tegenvallers en verlies van inkomsten niet vergelijken met het verlies van mensenlevens. Zelfs niet als het om honderden, misschien wel duizenden ondernemers gaat, die hier de dupe van zijn. Maar het is wel een ramp.
Je weet wat het onderzoek naar de oorzaak oplevert: het had voorkomen kunnen worden, het was een samenloop van omstandigheden. Zonder hoogwater zou de Waldhof waarschijnlijk al een keer of vier opnieuw zwavelzuur hebben geladen. Maar ongelukken gebeuren nu eenmaal, dat is niet te voorkomen.
De meest prangende vraag is echter: was die tweede ramp nodig? Dat was namelijk een weloverwogen beslissing. Een schipper zei tegen mij: “Was de Waldhof maar meteen gebroken, dan was er even onrust geweest over het milieu en daarna hadden we verder gevaren.” Hoe groot zou die milieuramp zijn geweest? Als je zwavelzuur geleidelijk in stromend water laat lopen, gebeurt er niet zo gek veel. Tijdelijke verzuring, geen ontploffing, geen gifwolken.
Maar ja, wie neemt die beslissing? Er wordt geen oplossing bedacht maar er worden risico’s beperkt. Als je de Rijnvaart blokkeert, vallen er geen doden. Die krampachtige voorzichtigheid is het gevolg van de terreur van media en samenleving: als er iets mis gaat, moeten er koppen rollen. Dat het leven vol met risico’s zit, wordt breed maatschappelijk ontkend.
De techniek om een tanker zelfs op een hopeloze plek in de rivier redelijk veilig te bergen, is er vast wel. En anders leg je er een cordon van schepen omheen, zodat ook de afvarende schepen in alle geleidelijkheid veilig kunnen passeren. Zo moeilijk kan dat niet zijn. Je moet ook weer niet net doen alsof schippers die met de stroom meevaren, als gekken komen aanscheuren.
In mijn jeugd zeiden we dat we wel mensen naar de maan kunnen sturen, hoe bestaat het dan dat we een veel simpeler probleem niet op kunnen lossen? Misschien duurt het bergen van de Waldhof zo lang om dezelfde reden als waarom we geen mensen meer naar de maan sturen.
