Rijkswaterstaat wil de veiligheid van de scheepvaart op de Maas vergroten. Er zijn volgens de vaarwegbeheerder locaties en situaties die extra aandacht vragen. Van Rijkswaterstaat zelf en van schippers.
“De kennis over en ervaring met deze moeilijkere omstandigheden is mogelijk niet bij alle schippers en verladers voldoende aanwezig”, aldus Rijkswaterstaat. “Naast partijen die heel goed weten wat de effecten zijn, hebben we immers ook te maken met schippers die niet frequent op de Maas varen.”
Stuwen
De Maas is vooral bij verhoogde afvoeren een lastig te bevaren rivier. Bijvoorbeeld bij de keersluis Limmel en bij het invaren van havens. Rijkswaterstaat Zuid-Nederland kijkt samen met de brancheverenigingen en verladers wat op korte termijn verbeterd kan worden.
Voor een aantal knelpunten zijn al maatregelen genomen om de vaarweg veiliger te maken, aldus Rijkswaterstaat. Zo zijn in 2005 bovenstrooms van alle stuwen ballenlijnen aangelegd, die als waarschuwing dienen. Ook zijn er extra markeringen aangebracht bij de stuwen die de juiste vaarroute aanwijzen en de informatie op digitale navigatiekaarten is verbeterd. Bij stuw Borgharen staan ook nog borden die in vier talen aangeven dat hier een gevaarlijke dwarsstroom aanwezig is. Boven een afvoer van 500 m3/s gaan ze hierbij oranje knipperen om de attentiewaarde te vergroten.
Hoge afvoeren
”Maar er is behoefte tot het nemen van meer maatregelen. Dit speelt met name bij hogere afvoeren, omdat dit kan leiden tot een sterke stroming en veranderde vaarcondities.”
Stuwen zijn bekende risicolocaties. Daar staat vaak een sterke en gevaarlijke stroming als gevolg van het hoogteverschil over de stuw. De omgeving van stuw Borgharen, samen met keersluis Limmel, kent een aantal bijzonderheden, legt Rijkswaterstaat uit: “Zo ligt de stuw dicht op de vaarweg in de Maas naar het Julianakanaal: hierdoor ontstaat op de vaarweg een sterke zijstroom. Deze wordt flink sterker bij afvoeren vanaf 800 m3/s. Schippers moeten dan van een snelstromende Maas met zijstroom, naar het Julianakanaal met nagenoeg stilstaand water. Er is voor schippers weinig ruimte en tijd om te corrigeren als dit nodig is.”
Bij hoge afvoeren worden de stuwen op de Maas gestreken. Daardoor neemt de stroomsnelheid toe. “Dit maakt ook het invaren van havens die direct aan de Maas liggen lastiger. Daarnaast kan het invaren van de toeleidingskanalen richting de sluizen hierdoor complexer worden.”
Naast het probleem met de stroming bij de invaart van het Julianakanaal is op het traject extra ruimte nodig waar tegemoetkomende schepen elkaar veilig kunnen passeren. Eind vorig jaar is daarom besloten de spoorbrug in Maastricht te slopen.
Maatregelen
Om de risico’s verder te verkleinen, kijkt Rijkswaterstaat samen met KBN en evofenedex naar extra maatregelen om de kennis en het bewustzijn van schippers én verladers te vergroten. Ideeën die worden bekeken zijn bijvoorbeeld een waarschuwing binnen de Inland-ECDIS-kaarten vanaf een bepaalde afvoer, of het meegeven van een flyer met informatie aan de schipper als hij of zij de laadpapieren krijgt.
Verladersorganisatie evofenedex wil daaraan meewerken. Ricky Voorn, beleidsadviseur binnenvaart, zegt: “Bij evofenedex staat veiligheid altijd voorop. Schippers en verladers hebben een gezamenlijke opgave om de binnenvaart zo veilig mogelijk te maken. Buiten het feit dat je fysieke en materiële schade altijd wil voorkomen, kunnen eventuele ongevallen zorgen voor stremmingen. Ook daar heeft niemand baat bij, en dat komt ook niet ten goede van het imago van de binnenvaart.”
Samen moeten we ervoor zorgen dat er geen ongevallen gebeuren en dat we leren van bijna-ongevallen, zodat dit in de toekomst niet misgaat. Ook op het gebied van (het voorkomen van) ongevallen moet de binnenvaart als sector betrouwbaar zijn.” Aldus Voorn.
Leny van Toorenburg van Koninklijke Binnenvaart Nederland benadrukt het belang van goede voorlichting: “Veiligheid is een groot goed! In de binnenvaart hebben we te maken met schippers uit alle windstreken: sommigen kennen de Maas als hun broekzak, maar anderen zijn hier nieuw of komen er slechts sporadisch. Het is belangrijk dat iedereen veilig kan omgaan met de uitdagende omstandigheden, ongeacht hun ervaring. Daarom is de kennisdeling en praktische ondersteuning zo belangrijk.”
