Er is geen dunne lijn tussen waar innovatiesubsidie eindigt en waar concurrentievervalsing begint. Er is een flinke overlap. De overheid worstelt daarmee. Ik begrijp de verontwaardiging van schippers met kleine schepen over de Europese investering in bakken en boten, maar ik begrijp ook wat de overheid wil. Het is een griezelige paradox dat de keuze voor vervoer over water ten koste gaat van de kleinere schepen. Het lijkt een beetje op het gestuntel van het Nederlands Elftal, waarbij je je afvraagt of ze allemaal wel weten wat het doel is.
Het doel van de schipper is helder: het eigen bedrijf zo goed en gezond mogelijk runnen, zo veel mogelijk lading vervoeren, als het even kan voor een gunstig tarief. Om zijn eigen positie beter te benutten, gebruikt de schipper vaak het argument dat een schip een schoon, milieu- en klimaatvriendelijk, geen wegen-verstoppend en veilig vervoermiddel is. De binnenvaart is goed voor de samenleving. Je kinderen leven langer want het is veiliger op straat en ze kunnen ook langer adem blijven halen want de lucht is schoner. Bovendien houden we de zeespiegel lager. De binnenvaart kan het niet alleen, maar je moet ergens beginnen.
Het daagt bij de overheid dat je echt meer gebruik van vervoer over water moet maken en dat betekent iets meer dan het alleen maar zeggen. Ik denk vooral omdat je niet oneindig kan investeren in meer asfalt, maar de milieu- en aanverwante argumenten doen het goed bij het grote publiek. Kleinere schepen zijn effectief, want die varen op de haarvaten van ons vaarwegennet en gaan direct in de slag met de vrachtauto wat eigenlijk hele kleine scheepjes op wielen zijn. Al eind tachtiger jaren had een minister de klok horen luiden, maar intussen werken daar mensen die de klepel hebben ontdekt.
Het doel van de schipper kan echter nooit het doel van de overheid zijn: een zo goed mogelijk lopende zaak. Dat is uiteraard de zaak van de schipper. Maar het argument van de schipper kan wel erkend worden als doel voor de overheid. ‘Vervoer over water, de juiste weg’, riep Toerbeurt-vereniging Noord-Zuid ooit en veertig jaar later is het kwartje gevallen. Het is te laat voor vele honderden kleine schepen.
Dat de Europese overheid over zijn eigen schaduw heen springt wil wel wat zeggen. Niet omdat er een paar miljoen (pffff peanuts) in Watertruck+ wordt gestoken, maar dat het heilige concurrentiebeleid even in de koelkast gaat, betekent dat het roer faliekant om is. Vervoer over water is dus eindelijk echt belangrijk, ook al gaat dat ten koste van een paar honderd kleine ondernemingen. Natuurlijk is dat schandalig en moet de sector dit niet pikken. Maar kan je de ontwikkeling tegenhouden?
