Als er iets is waar media niet goed in zijn, dan is het zwijgen. Andersom kun je zeggen dat een land waar de media zwijgen, geen toffe plek is om in te leven. Maar soms moeten de media hun mondje dichthouden.
Bekende voorbeelden zijn het niet vermelden van de naam van een dader (Volkert van der G.) en berichten over zelfmoord. Dat laatste om kopieergedrag te voorkomen. Toen een oud-keeper van het Duitse elftal zich van het leven beroofde (en de pers dat rondbazuinde) verdubbelde de maand erna in Duitsland het aantal mensen dat zelfmoord pleegde. Een akelig en bizar serieus onderwerp, maar het maakt wel duidelijk hoe sterk de invloed van de media kan zijn op het gedrag van mensen.
Er woedt op dit ogenblik een discussie in medialand over de eigen rol bij de strijd tegen het terrorisme. Moeten we terroristische aanslagen nog wel zo breed aandacht geven? Het is toch te triest voor woorden, zou je kunnen denken. En vooral: de aanslagen worden gepleegd om aandacht te trekken. De terreurdaad zal minder succesvol zijn als het een berichtje op pagina 5 staat dan als het inclusief gruwelijke foto’s op de voorpagina prijkt. Zou het de slachtoffers iets uitmaken?
Natuurlijk kalft die impact van de media als kranten en televisie af door de geweldige groei van de sociale media, waar geen enkele beperking wordt opgelegd aan wat er wordt geschreeuwd, besmeurd en zwartgemaakt. Zo lijkt die hele discussie over de rol van de media een beetje een achterhoedegevecht geworden, maar ik denk dat die invloed van kranten en tv nog steeds gigantisch is, al is het maar dat ze de trend setten voor wat er in de sociale media gebeurt.
In binnenvaartland is het media-aanbod op papier zo weelderig dat de digitale sociale media – inclusief de door de kranten zelf gegenereerde Facebook-likes, Twitter-volgers en ingelinkten – nog een bescheiden rol spelen. Dat heeft wellicht te maken met de ietwat stagnerende beschikbaarheidsgroei van breedband internet aan boord. Het kwartje (of eigenlijk is het een euro) is nog steeds niet gevallen bij de velen die aarzelen een wifi-abonnement te verwerven, waarmee je in ik weet niet hoeveel havens onbeperkt kan internetten.
Het leuke vind ik wel dat als in de binnenvaart de sociale media worden ingezet, dit meestal gebeurt op een optimistische, positieve toon. Als je als buitenstaander alleen op Facebook kijkt, denk je dat de binnenvaart een oase van leuke mensen en leuke schepen is. Een vertekend beeld? Welnee! ‘Onze’ sociale media zijn gewoon minder asociaal.
