Op 1 maart gaat (Rijks)havenmeester Jaap Lems met pensioen. Dinsdag 23 februari deed hij voor de laatste keer verslag van het nautische jaar in de Rotterdamse haven, in aanwezigheid van zijn opvolger René de Vries. Voor de goede toehoorder een vrijwel onberispelijk nautisch jaarverslag over 2009. In dat opzicht neemt Jaap Lems in stijl afscheid, want hij waakte twintig jaar over de veiligheid in de Rotterdamse haven, die hij dan ook veilig achterlaat.
Jaap Lems (l) en zijn opvolger René de Vries hebben schik tijdens de presentatie van het nautisch jaarverslag voor de Rotterdamse haven over 2009.
De door de economische crisis veroorzaakte daling van het aantal scheepsbewegingen in de haven in aanmerking genomen, zou het aantal aanvaringen en –drijvingen aanzienlijk hebben moeten dalen. Die daling was maar gering, maar het is de vraag of er enige lineaire relatie is tussen het aantal scheepsbewegingen (81.611) en het aantal nautische ongevallen (124). Daarvoor is het verschil in schaal toch te groot. Bovendien is die 124 het laagste aantal ongevallen ooit. Overigens waren er slechts zes ‘significante ongelukken’ met aanzienlijke schade of stremming. Jaap Lems: “En er was er één bij waarbij vier schepen waren betrokken. Dat tikt wel aan.”
Hij is tevreden over de resultaten van de ruim 11.000 inspecties in 2009. Die toonden aan dat de bemanning zich beter houdt aan de regelgeving. Op basis van de door het Havenbedrijf ontwikkelde ‘safety and environmental index’ kreeg het milieuveiligheidsniveau een 8,5 en het transportveiligheidsniveau een 8,3.
Minder tevreden is Jaap Lems over de discipline aan boord van zeeschepen bij het invullen van de registratie van oliehoudende afvalstoffen aan boord. “Punt van aandacht voor de inspecteurs dit jaar. Samen met VROM en de andere havens hebben we een handboek daarvoor opgesteld.” Het systeem van afgifte in de haven werkt overigens goed, volgens Lems vanwege de indirecte betaling, waardoor men niet langer economisch voordeel heeft bij niet afgeven van afvalstoffen (men heeft er al voor betaald).
In de binnenvaart registreerde de havenmeester meer processen verbaal met betrekking tot het vervoer van gevaarlijke stoffen (ADNR-goederen). “Maar dat kan ook komen omdat we meer zijn gaan controleren.” Hij noemde het niet alarmerend. Wel hoopt hij dat de binnenvaart niet te lang wacht met het invoeren van Engels als voertaal in de sector, want ‘met de komst van personeel ut al die landen naar Rotterdam’ is het spreken van één taal noodzakelijk voor de goede communicatie.
Security
Bij de beveiliging (security) van de haven – volgens het ISPS – werd in 2009 precies de gestelde norm gehaald. Bij tien procent van de 400 inspecties in 2009 werd een onvoldoende gehaald. Het gemiddelde over alles kreeg een waardering van 7,1, en dat was dus precies de norm die het Havenbedrijf zelf had gesteld. De havenmeester was zichtbaar trots dat een Amerikaanse delegatie (van US Homeland Security) zei pas over vijf jaar weer terug te komen voor een volgende check. Dat de Amerikanen en ook de Europese Unie willen dat tussentijdse bijstellingen in de regelgeving ook kunnen leiden tot nieuwe audits bij bedrijven, vindt Lems niet in de haak. “Wij kunnen er niet veel aan doen, maar het klopt niet volgens de wet. Een vergunning voor vijf jaar is een vergunning voor vijf jaar, daar moet het bedrijfsleven op kunnen rekenen. Ik hoop dat een bedrijf een proefproces uitlokt.”
Economie
Ergens is de economische crisis voor de Rotterdamse haven op een ‘goed moment’ gekomen, want de haven werd echt te krap, aldus de havenmeester. “Je hoorde veel loodsen kreunen. We zaten tegen de operationele grenzen aan. Als in 2013 de economie weer terug is op het oude niveau, dan is er meer ruimte beschikbaar.”
