Voor de bevrachtingskantoren Oeltrans, Max Sötje en Tankfracht is afgelopen vrijdag (25 februari) surseance van betaling verleend door kantongerecht Hamburg. De schulden bij de bank, tankvaartondernemers en toeleveringsbedrijven zijn te hoog opgelopen. Oeltrans zelf doet geen mededelingen. Over de oorzaak van het faillissement zijn de vele gedupeerde tankvaartondernemers het eens. Door (veel) te hoge vrachtprijzen te garanderen zonder dat daar dekking voor was in de vorm van vaste prijs-contracten met verladers, gokte het bedrijf op een hausse in de tankvaart. Toen die hausse uitbleef, groeiden de schulden.
Dit ‘gokgedrag’ komt wel meer voor in de tankvaart, maar volgens CBRB-directeur Jan Vogelaar mag niet uit het oog worden verloren dat er veel firma’s zijn die zich daar niet schuldig aan maken. “Wat je niet ziet is dat er veel degelijke firma’s zijn, die wel ‘back to back’ werken, die alleen contracten met de varende ondernemers sluiten als daar ook dekking voor is bij verladers. Ondernemers dus die niet als een blinde gokken op betere tijden."
"Zoals het zich nu laat aanzien werden bij Oeltrans schepen ingehuurd voor prijzen die niet waar gemaakt konden worden. Het kan heel goed gaan en dan word je er rijk van, maar het kan ook verkeerd gaan.”
Opstappen
Het beeld van ‘de gokkende bevrachter’ wordt nog versterkt door het imago dat eigenaar Stefan Gerken bij de schippers heeft. “Vorige week bleek bij de vergadering in Düsseldorf dat hij voor vijf miljoen heeft verbouwd aan zijn huis voor rekening van Max Sötje”, vertelt een gedupeerde tankvaartondernemer. “Bovendien stonden er acht auto’s voor hem op de zaak en beschikte hij zelfs over een privévliegtuig.” Op dat laatste zou inmiddels beslag zijn gelegd.
Gerken bood dinsdag 15 februari, bij een vergadering met de aangesloten tankvaartondernemers in het Congress Center Düsseldorf, aan op te stappen als manager als dat de zaak zou kunnen helpen redden. De getroffen schippers werd voorgesteld hun tegoeden bij de drie kantoren – bij elkaar zo’n 14 miljoen euro – om te zetten in achtergestelde leningen. Ook zouden ze een aanzienlijk lagere dagvergoeding moeten aanvaarden. “Een voorstel waar je niet mee akkoord kon gaan”, aldus een andere schipper. “Want je zou van die lagere prijs ook voortaan de gasolie zelf moeten betalen.”
Afgeblazen
De woensdag na de vergadering ontvingen alle schippers het voorstel voor de continuering van de drie kantoren zwart op wit: “Gebruik uw verstand”, stond in het begeleidend schrijven. “Denk niet alleen aan uw eigen situatie, maar ook aan die van uw collega’s, zakenpartners en andere partijen (…) We willen u niet onder druk zetten, maar u moet voor ogen houden dat de tijd dringt.”
Als zaterdag 19 februari niet alle schippers hadden getekend, dan zou op maandag het faillissement worden aangevraagd. Voor die zaterdag werden de schippers opnieuw uitgenodigd in Düsseldorf. Maar op vrijdag werd die vergadering afgeblazen en er werd niets meer vernomen van de directie.
Maandag 21 februari zijn veel schippers ertoe overgegaan hun schepen bij andere bevrachters onder te brengen. En dat lukte wonderwel. Vorige week leek de tankvaartmarkt licht aan te trekken, mogelijk als gevolg van de stijgende olieprijzen (door de onrust in de Arabische landen).
Veel te optimistisch
Het mts Bauke van Bert Langius vaart sinds vorige week bij BFT Tanker Logistics. “Mijn neef voer al voor BFT, nooit een klacht over gehoord.” De Bauke werd vorig jaar juni in gebruik genomen en had een contract bij Max Sötje. Vier ton heeft Langius te goed van de failliete bevrachter. “Ik voel me verschrikkelijk belazerd”, zegt Langius. “Allemaal veel te optimistisch ingeschat. Ze zeiden tegen mij dat ik de laatste was die een time charter kreeg. De volgende zou een lagere vracht krijgen. Toen we ons geld niet kregen, hebben we tot tweemaal toe het schip stilgelegd en afgedwongen dat ze zouden betalen. We gaan er nu vanuit dat we die vier ton niet meer terugzien.”
Maar hij gaat niet bij de pakken neer zitten. “We varen zelf en hebben één kapitein in dienst. We doen gewoon ons best. Dat ziet de bank ook en die heeft gezegd dat we er wel uit komen.”
Te veel vertrouwen
Relativeren doet ook tankvaartondernemer Ronald Versloot. Hij had twee schepen varen voor Oeltrans, en heeft die vorige week ‘vrij eenvoudig’ onder kunnen brengen bij een andere bevrachter. Zijn onderneming zal een verlies van ongeveer een miljoen euro moeten incasseren. “We zijn nog gezond”, zegt hij met zijn welbekende nuchterheid. “Mijn neef heeft een spierziekte. Die zou dolgraag met me willen ruilen. Maar het is waar, dit is allesbehalve leuk. Oeltrans schreef met die time charters ongedekte cheques uit. Dat we voor dit kantoor bleven varen, is het gevolg van te veel vertrouwen op het oplossend vermogen van mensen. Ik blijf erbij dat ook als we eerder waren gestopt bij Oeltrans, we niet veel beter af hadden geweest.”
Versloot rekent er niet op dat in de huidige markt nog een echte hausse mogelijk is. “Dan hadden we allang moeten stoppen met nieuwe schepen bouwen. We hebben jarenlang in een groene golf gewerkt. Was het geen laag water, dan trok de handel wel aan en onderschat niet hoeveel invloed de lange wachttijden bij de terminals hadden op de markt. Vletreizen bijvoorbeeld worden niet bij BICS gemeld, en die ziet het CBS dan ook niet. Omdat het maar goed bleef gaan, wilden mensen niet geloven dat het een keer slechter zou gaan. En dus werden er nog meer nieuwe schepen besteld.”
Het voorstel van Gerken van 16 februari was geen optie voor Versloot. “Een achtergestelde lening zonder enige garantie. Maar het staat wel op je balans, dus je betaalt er wel belasting over.” Versloot vaart zelf ook en verwacht geen mensen te hoeven ontslaan. “Mocht het zo ver komen, dan zal ik die zeker ergens anders onderbrengen.” Over de rol van Stefan Gerken: “Dat is aan de curator om uit te vinden.”
Bunkernota’s
Eind vorig jaar toonde de VeKa Group belangstelling voor deelname in Oeltrans, mogelijk mede ingegeven doordat een aantal schepen waarin VeKa heeft geïnvesteerd voor de bevrachtingkantoren vaart. Op de website www.oeltrans.de staat dat de VeKa Group in 2011 aandeelhouder is geworden van Oeltrans, maar er wordt in de markt aan getwijfeld of dat daadwerkelijk het geval is. VeKa zelf doet daarover geen mededelingen.
Er zouden ook nog vele bunkernota’s openstaan bij Oeltrans en de andere twee kantoren. Frank Heijmen van bunkerstation Heijmen in Millingen wil geen bedragen noemen. “Het is gewoon een trieste zaak. Mensen die 24 uur per dag varen voor zo’n firma, dreigen er nu aan onderdoor te gaan.”
De missie van Oeltrans, Max Sötje en Tankfracht is volgens de website: “Een van de grotere bevrachting kantoren in Europa neer te zetten die zich onderscheid door zekerheid, punctualiteit, en professionaliteit”. De bedrijven waren bekende namen in de binnentankvaart. Max Sötje werd opgericht in 1895. De andere twee kantoren stammen uit de zeventiger jaren van de twintigste eeuw. Tankfracht was jarenlang het bedrijf van de in 2003 overleden, zeer bekende bevrachter Werner Kortmann, en
Oeltrans was het bedrijf van Johann H. Gerken. “Een sympathieke, keurig nette man”, aldus Ronald Versloot over de vader van de huidige directeur.
