De Europese Commissie stelt minder CEF-subsidie voor de Nieuwe Sluis Terneuzen beschikbaar dan waarop de Vlaamse en Nederlandse overheden hadden gerekend. Dat brengt de bouw niet in gevaar. De projectgroep zoekt nu naar alternatieve fondsen. Voor de 920 miljoen euro kostende sluis was 368 miljoen aangevraagd. Deze maand werd bekend dat Transportcommissaris slechts 48 miljoen heeft toegekend.
Ondertussen gaan de voorbereiding verder. Vorige maand waren er voorlichtingsbijeenkomsten in Terneuzen en Gent. Veel mensen maakten van de gelegenheid gebruik om te weten te komen hoe het sluiscomplex er straks komt uit te zien. De termijn om zienswijzen in te dienen liep tot 8 juli. Vanuit de binnenvaart hebben de ASV en BLN-KSV vooral gevraagd om voldoende en veilige ligplaatsen tijdens en na de bouw.
Tekort aan ligplaatsen
De binnenvaart vreest langere wachttijden en een toenemend tekort aan ligplaatsen tijdens de bouw van de Nieuwe Sluis Terneuzen. Zowel de ASV als BLN-KSV kaarten dat probleem in hun afzonderlijk zienswijzen aan bij verantwoordelijk minister Schultz van Haegen. Op het Ontwerp Tracé Besluit konden belanghebbenden tot 8 juli reageren.
De ASV schrijft geen goede invulling in het Ontwerp Tracé Besluit (OTB) te zien van de belangen van binnenvaartschippers. Niet alleen tijdens de bouw van de nieuwe sluis maar ook daarna. Het gaat met name om het vlot kunnen passeren van de sluizen zonder lange wachttijden, voldoende wacht- en overnachtingsplaatsen en voldoende ligplaatsen voor een periode langer dan één overnachting.
Betrouwbare passeertijden
BLN-Koninklijke Schuttevaer heeft haar zienswijze in COV-verband ingediend. In het Centraal Overleg Vaarwegen trekt de vereniging samen op met verladersorganisatie EVO en de Vereniging van Waterbouwers. BLN-KSV neemt weliswaar deel aan overleggen met het ministerie en andere betrokken partijen, toch zijn de zorgen en bedenkingen duidelijk gemaakt in de zienswijze.
‘De kernpunten voor de binnenvaart zijn voldoende en veilige ligplaatsen, betrouwbare passeertijden zonder onnodige hinder en een heldere communicatie’, vat Lisette Booij samen. Als regiocoördinator voor Zeeland vertegenwoordigt zij BLN-KSV in de overleggen. ‘Er is wel sprake van een bijzondere situatie: dat we al een zienswijze moeten indienen terwijl het overleg over het project nog loopt.’
De Belgisch-Nederlandse plannenmaker hadden echter haast: anders waren ze te laat voor de aanvraag bij het CEF-fonds van de Europese Commissie.
Sloop Middensluis
Om ruimte te maken voor de nieuwe sluis wordt de Middensluis gesloopt. Dat betekent sowieso vijf jaar lang minder schutcapaciteit. De ligplaatsen die verloren gaan, worden vooraf vervangen. Maar, stellen zowel ASV als BLN-KSV, er is nu al sprake van een ligplaatsentekort. Zonder Middensluis zullen schepen langer moeten wachten en loopt het tekort dus op.
‘Wanneer binnenvaartchippers verordonneerd worden door te varen, bijvoorbeeld naar Gent of via en Westerschelde naar een andere bestemming, worden noodgedwongen wettelijke rusttijden overschreven’, waarschuwt BLN-KSV. ‘Gezien de intensiteit van het scheepvaartverkeer kan nu al worden vastgesteld dat de gecreëerde wachtplaatsen ontoereikend zullen zijn’, schrijft de ASV.
427 meter lang
De nieuwe sluis wordt 427 meter lang, 55 meter breed en 16 meter diep. De bouw is ook voor de binnenvaart van belang. De capaciteit van het huidige sluizencomplex en de beperkte afmetingen zijn nadelig voor de ontwikkeling van de haven van Gent. Met de uitbreiding van de Seine-Scheldeverbinding zal ook de binnenvaart (meer) hinder en langere wachttijden gaan ondervinden zonder grotere sluis in Terneuzen.
Eind dit jaar beslist minister Schultz van Haegen over het definitieve Tracébesluit. Dan mogen alleen partijen die nu een zienswijze hebben ingediend, nog bezwaar maken. In 2016 volgt de selectie van de aannemer. Als alle officiële procedures vlot verlopen, kan in 2017 de bouw starten. In 2021 moet de nieuwe Sluis dan gereed zijn.
Sluisplanning
Om de wachttijden bij de sluizen in de hand te houden wil Rijkswaterstaat sluisplanning invoeren. Binnenschepen moeten zich dan zes uur vóór aankomst bij de sluizen melden voor het schutten. Dat ziet de ASV helemaal niet zitten: ‘In theorie kan er een sluisplanning gemaakt worden van zes uur vooruit en kunnen schepen “onderweg” blijven liggen. Vanuit de praktijk (schippers) gezien is de ASV van mening dat zo lang op voorhand melden voor de sluizen een hopeloze boel wordt.’
‘Schepen kunnen zich niet zo vroeg al melden‘, stelt vicevoorzitter Ron Breedveld. ‘Of ze nu de sluizen in Antwerpen moeten passeren, nog boven de sluis van Evergem varen, aan het laden of lossen zijn in de regio of komend van belading op de Westerschelde.’
In de zienswijze merkt de ASV ook nog op: ‘Met zoveel variabelen in de aanvaarroutes en omstandigheden is het voor bedienend personeel op de sluizen onmogelijk om een rechtvaardige planning te maken waarin zes uur vooruit wordt gekeken.’ Er zal volgens de vereniging dan ook geen sprake meer kunnen zijn van schutten op basis van ‘rechtvaardige beurt’, en dat principe wil de ASV niet loslaten.
Spuien
Tijdens de bouwperiode komt er een tijdelijk spuikanaal. Als de nieuwe sluis klaar is, verdwijnt dat weer. Omdat het spuiwater de manoeuvreerbaarheid bij de sluisingang verslechtert. De ASV wil alsnog een aparte spuivoorziening. Als het spuien, zoals nu gepland, via de sluis moet gebeuren, kan die kolk tijdelijk niet worden gebruikt voor het schutten. Volgens Breedveld is berekend dat die situatie 55 uur per jaar voorkomt.
Dat zal in de toekomst mogelijk vaker worden, vreest de ASV, als gevolg van de klimaatverandering. ‘Over de dubbele functie van de sluizen is niet toekomstgericht gedacht; dat zal voor de binnenvaart in toenemende mate zorgen voor oponthoud.’ Ook het COV en BLN-KSV dringen erop aan dat spuien moet gebeuren zonder hinder voor het scheepvaartverkeer.
