In de komende maand zullen de opruimingsactie van de olie in de Golf van Mexico en het gevecht met het BP-gat in de zeebodem samen een omvang krijgen vergelijkbaar met die van een middelgrote militaire operatie. Vorige week stond de teller op 37.000 mensen die ermee bezig zijn met een inzet van 4.500 schepen.
Wie is verantwoordelijk? Dat zijn we natuurlijk allemaal in onze onlesbare dorst naar olie. Ja, bij BP hebben ze fout op fout gestapeld en dat zullen ze (de aandeelhouders) bezuren, maar in feite is dat pure willekeur. Een dergelijk ongeluk is niet meer dan de wet van Murphy. Het gaat nou eenmaal een keertje mis. Als iedereen zich aan de bestaande regels had gehouden, was er niks gebeurd. Maar ja, mensen houden zich nu eenmaal niet altijd aan de regels. Toch zie je de bui alweer hangen: er komen honderden nieuwe regels op ons af. Ooit is er de stap gezet van geen regels naar wel regels. Dat is een verstandige stap geweest, want ineens bleken er minder mensen slachtoffer te worden van ongelukken. Maar honderd procent veiligheid bestaat niet.
Door het succes van die ene stap zijn velen in een kramp terechtgekomen, waardoor ze op elk ongeluk in een reflex reageren met meer regels. Het doel is allang niet meer om een veiliger situatie te creëren – dat kan namelijk niet. Het doel is niet verantwoordelijk te hoeven zijn als er eens iets misgaat, wat onherroepelijk toch gebeurt. Dat streven naar honderd procent veilig is een heel krachtige, cognitieve dissonantie. Je houdt jezelf voor de gek. Niet te stoppen als je eenmaal stappen hebt gezet.
Dat is ook gebeurd met de voorschriften voor oudere schepen. Terwijl overal in de samenleving nieuwe regels alleen moeten gelden voor nieuwe apparaten en nieuwe voertuigen, moet de scheepvaart het braafste jongetje van de klas zijn. Er is niets aantoonbaar onveiligs aan oudere schepen, maar de eigenaren van oude schepen moeten zich in allerlei bochten wringen om te kunnen voldoen aan de nieuwe regels.
Het uitstel van executie vanwege de crisis is natuurlijk een wassen neus. Dat is pas zinvol als je die tijd benut om te bedenken dat die regels betekenen kiezen voor verbetering van een al helemaal niet zo slechte vloot met als gevolg dat je die vloot om zeep helpt. Laten we dit gebeuren of gooien we olie op het vuur? Want olie op de golven is niet langer een optie.
