Voor velen kwam het volslagen onverwacht: de aankondiging dat Duitsland de patenten wil afschaffen voor de meest trajecten (Strecken). De Centrale Commissie voor de Rijnvaart beslist op 5 december over het voorstel. De Benedenrijn mag dan vanaf 1 juli 2025 zonder Rijnpatenten bevaren worden – dan is alleen het EU Kwalificatiecertificaat Schipper (voorheen: groot vaarbewijs) nodig. Ook op de Elbe vervallen voor een paar “risicoroutes” de aanvullende patenteisen.
Het Duitse ministerie voor Digitale en Transportzaken wil de risicoroutes op de Rijn gedeeltelijk opheffen, zoals het Directoraat- Generaal voor Waterwegen en Scheepvaart heeft voorgesteld. Na onderzoek is de vaarwegautoriteit tot de conclusie gekomen dat het niet meer nodig is om het hele riviergedeelte te zien als een “waterwegtraject met specifieke risico’s”. De Rijn is vandaag de dag goed gemarkeerd en dankzij ondersteunende navigatieapparatuur, zoals Inland ECDIS en radar-overlay, levert het varen minder moeilijkheden op.
Ingrijpend
Het is een van de meest ingrijpende wetswijzigingen voor de Rijn in tientallen jaren. Tussen Sluis Iffezheim (km 335) en Spijksche Veer (km 857) gelden nu nog zes risicotrajecten. Daarvoor moeten schippers beschikken over Rijnpatenten, die aantonen dat ze de risico’s en bijzondere omstandigheden op dat stuk van de rivier kennen, zoals stromingen, kruisingen, havens, in- en uitvaarten. Naast een met goed gvolg afgelegd theorie-examen per traject is ook vaartijd op dat riviergedeelte vereist: binnen drie jaar drie reizen in beide richtingen.
Die eisen vervallen, al houdt de CCR nog een slag om de arm. De Rijnvaartcommissie maakte eind oktober bekend van plan te zijn “om het aantal gedeelten van de Rijn die beschouwd worden als gedeelten met specifieke risico’s, te reduceren. De CCR legt de
nadruk op het feit dat het definitieve besluit hierover pas genomen zal worden op de volgende plenaire vergadering op 5 december 2024.”
Als het voorstel wordt aangenomen, moet de Rijnvaartverordening worden gewijzigd. Die aanpassing moet dan ook nog in de Duitse wet worden verwerkt. De inwerkingtreding kan op 1 juli 2025 een feit zijn.
Overgangsperiode
Het risicotraject is nu in totaal 520 kilometer. Daar blijft 185 kilometer van over, verdeeld over twee trajecten:
• op de Oberrhein, van km 335,66 (verkeersbrug Wintersdorf) tot km 425,00 (Mannheim)
• op de Mittelrhein, van km 498,45 (verkeersbrug Mainz/Kastel) tot km 592,00 (Koblenz, monding van de Moezel).
Als het besluit op 5 december wordt goedgekeurd, hebben schippers alleen op deze nieuw vastgelegde waterwegtrajecten een specifiek patent nodig. Het houdt in dat schippers dan tot aan Koblenz – en naar de Moezel – mogen varen zonder aanvullende patenten.
De CCR stelt in de bekendmaking dat schippers zonder patent tijdens de overgangsperiode tot 1 juli niet bestraft zullen worden als ze op de af te schaffen strekken zonder patent varen. De Duitse delegatie heeft laten weten dat ze hun handhavende ambtenaren instructie zullen geven om geen boetes op te leggen.
Ook op de Elbe gaan de eisen veranderen. Dat staat los van de CCR. Het verkeersministerie start komend jaar een procedure tot wijziging van de Binnenschiffspersonalverordnung. Dat zal ongeveer zes tot acht maanden in beslag nemen. De Elbe wordt vrijgegeven tussen Lauenburg en Geesthacht.
Kritische geluiden
Voor Henriëtte Schreuders, beleidsadviseur Sociaal bij Koninklijke Binnenvaart Nederland, kwam de aankondiging niet helemaal als een verrassing. Er is in 2017 al eens over gesproken, weet ze. Dat was toen in Europees verband aan de nieuwe beroepskwalificaties in de binnenvaart werd gewerkt. “Duitsland wilde er toen nog niet aan. Afgelopen zomer hoorden we dat er alsnog over werd nagedacht. Het is wel heel verrassend snel gegaan.”
Er is niet alleen blijdschap over de voorgenomen afschaffingen. Uit de sector heeft Schreuders enkele kritische geluiden gehoord: het zou nadelig zijn voor de veiligheid op de betreffende trajecten. Zelf ziet ze dat anders. Ze geeft de Duitsers gelijk dat er veel verbeterd is: “De overheid heeft haar best gedaan… met vaarwegmarkering en boeien. Ten opzichte van vroeger is ook de nodige vooruitgang geboekt op het gebied van navigatieapparatuur. Denk aan radar, ECDIS en AIS.”
Schreuders verwacht niet dat straks onervaren kapiteins en stuurmannen onbegeleid de Rijn op gaan. Ze kan zich niet voorstellen dat schippers of rederijen hun schip aan de eerste de beste meegeven. “Je wilt toch weten hoe hij of zij vaart, wat de competenties zijn. Als het vaargebied nieuw is voor iemand, laat je hem of haar eerst een paar keer meevaren met een ervaren schipper.”
Wie al een patent heeft, behoudt dat gewoon, vertelt Schreuders. “Ik kreeg wat vragen van mensen die komende tijd een examen gepland hebben. Ik heb geadviseerd om dat gewoon te doen… Je hebt al betaald en je hebt er al voor geleerd. Je wordt er nooit slechter van. Maar als je nog niet bent begonnen met leren, je nog niet hebt ingeschreven en er is geen haast mee gemoeid, dan zou ik 5 december even afwachten.”
Waarom niet vrij geven tot manheim.
Ook in het gebergte liggen tonnen en goed gemarkeerd.
Van manheim naar ifesheim kan ik er nog wat bij voor stellen,die zand banken verschuiven nog wat maar van beneden naar manheim is alles goed op orde.
“Ze kan zich niet voorstellen dat schippers of rederijen hun schip aan de eerste de beste meegeven.”
Ik denk dat de meeste schippers hun eigen verhalen wel hebben over de belachelijke en gevaarlijke dingen die ze met aflossers hebben mee gemaakt.
Een rederij/particulier zal altijd onkundige schippers verkiezen boven hun schip stil leggen wegens personeelstekort.
Als je dan ook de eis naar kennis gaat wegnemen komen er echt niet meer kundige schippers bij.
Een zeer verstandig besluit. Zeker met alle hulpmiddelen die er tegenwoordig zijn.
Ik neem aan dat dit ook voor jachten boven 15 meter gaat gelden.
Het zal mevrouw schreuder verbazen hoeveel ongevallen er zullen gebeuren. Schepen worden uit personeels nood nu al meegegeven aan bejaarden en totale onverlaten met alle schade van dien. Het is nu al ontwijken. Met laag water word het problematisch. Bij hoogwater zullen er goede klappers vallen. Wij leggen alvast een extra torntouw aan boord als dit er door komt.