Met het ondertekenen van een ‘anti-crisis-protocol’ hebben Franse binnenschippers gisteren een voorlopig punt gezet achter hun acties. Ook in België zijn de binnenvaartorganisaties met de overheid in overleg. Er is een wet in de maak die het varen onder de kostprijs strafbaar maakt, maar door de val van de regering loopt de goedkeuring van het wetsvoorstel vertraging op. De Belgische binnenvaartorganisaties eisen dat de er ondanks de politieke perikelen orde op zaken wordt gesteld.
♦ Klik hier voor een filmpje van de regionale teleivsiezender RTC Liège over acties van de Waalse schippers.
De Franse binnenvaartorganisatie La Glissoire had haar blokkadeacties in de dagen voorafgaand aan de ondertekening steeds verder uitgebreid. Na de Noord-Franse vaarwegen werden vorige week ook de Moezel en de Seine geblokkeerd. Op 28 april legden protesterende schippers hun schepen dwars voor de sluis van Thionville. Vorige week lagen daar al zo’n veertig schepen te wachten. Op verschillende plaatsen langs de Moezel moesten schepen een noodstop inlassen. Een deel van de vrachtschepen werd omgeleid naar Dillingen, waar hun lading gelost werd en met vrachtwagens richting Frankrijk werd gebracht.
Akkoord in Frankrijk
Nadat een rechtbank de stakende schippers in Thionville woensdag een dwangsom van meerdere duizenden euro’s had opgelegd, werd de actie opgeschort. Ongeveer tegelijkertijd ondertekende La Glissoire in Parijs een door het Franse transportministerie voorgelegd protocol ter beëindiging van het conflict.
De Franse overheid gaat nu actief controleren of schippers en bevrachters onder de kostprijs werken. Er bestond al een kaderwet die vervoer onder de kostprijs strafbaar maakt, maar het ontbrak aan een uitvoeringsbesluit. Verder wordt een module ontwikkeld om eenvoudig de kostprijs van een reis te berekenen.
De Franse overheid heeft ook de herziening van de belasting op brandstofprijzen toegezegd en zet de moderniseringssteun aan de binnenvaart voort. Onder het voorbehoud dat deze maatregelen ook werken in de praktijk, schortte La Glissoire woensdag alle acties op.
Onrust in België
In België was het afgelopen weken vooral onduidelijk of Waalse en Vlaamse schippers al dan niet de oproep van hun Franse collega’s om actie te voeren zouden volgen. Tot twee keer toe werden aangekondigde acties afgeblazen. De eerste keer nadat schippers onder druk zouden zijn gezet door een grote bevrachter, maar de Belgische Federatie van Transportorganisatoren in de Binnenvaart (BFTB) weerlegde dit met klem. In een persbericht reageerde de BFTB verontwaardigd op de “onverantwoorde verklaringen van sommige schippersorganisaties die op systematische wijze bevrachters aanduiden als oorzaak van hun problemen”. “Manipulatie en desinformatie zijn schering en inslag”, aldus de bevrachters, die de nationale en Europese overheden opriepen de nodige hefbomen in werking te stellen om de problemen in de binnenvaart aan te pakken.
Op 30 april protesteerden zo’n zeventig Belgische binnenschippers voor het havengebouw in Brussel, waar de Federatie der Belgische Binnenvaart (FBB) op dat moment haar jaarvergadering hield. Opnieuw werden acties aangekondigd. Die werden in Vlaanderen afgeblazen nadat staatssecretaris van mobiliteit Etienne Schouppe de binnenvaartbonden uitnodigde voor een gesprek. Ook hadden de Nederlandse verladersorganisatie EVO en haar Belgische zusterorganisatie OTM de VBR inmiddels gesommeerd acties te voorkomen. In Wallonië vonden op 5 mei wel enkele stiptheidsacties plaats.
Wetsvoorstel klaar
Gaston Pius woonde vandaag namens VBR de vergadering bij op het kabinet van staatssecretaris Schouppe. De aanwezige binnenvaartorganisaties kregen er te horen dat in België een wet in de maak is die varen onder de kostprijs strafbaar maakt. Maar door de politieke perikelen in het land loopt het goedkeuren van het wetsontwerp vertraging op. Pius: “Het is positief dat men ermee bezig is, maar daar bak je nog niet onmiddellijk eieren mee. We verwachten dat deze wet er – ondanks de politieke problemen – snel komt. Het zal moeten blijken of men dit nog onder lopende zaken kan afwerken.”
Ook de concurrentieverhoudingen tussen Belgische en Nederlandse binnenvaartondernemers kwamen tijdens het overleg aan bod. Belgische schippers voelen zich benadeeld door de financieringsvoorwaarden die Nederland hanteert voor de binnenvaart. Pius: “Enerzijds stelt de Nederlandse staat zich garant voor leningen. Daar bovenop kunnen Nederlandse schippers gebruik maken van een sociale maatregel als het economisch even niet meezit. Ze krijgen dan tijdelijk een uitkering, op voorwaarde dat ze actief blijven. Dan ben je eigenlijk aan het varen met een schip dat virtueel failliet is. Maar desondanks krijgt de uitbater een loon.”
De concurrentieverhoudingen zullen worden aangekaart op de eerstvolgende vergadering met ESO en EBU op 19 mei. Ondertussen laat het Fonds voor Rijn- en Binnenvaart het verschil in brutoloonkosten tussen Nederland en België in kaart brengen. De resultaten van dit onderzoek worden tegen de zomer verwacht.
Druk op de ketel
Waalse binnenschippers zouden voorlopig nog even door willen gaan met actie voeren. De pijn zit er dieper dan in Vlaanderen. “Veel klanten van de Waalse steengroeven zijn Nederlandse bedrijven, die het vervoer in handen geven van Nederlandse bevrachters. Deze kiezen in de praktijk vaak voor Nederlandse binnenschippers.”
“Als gevolg van de economische crisis en de overcapaciteit hebben veel schippers hun oude nichemarkt verlaten en voor een ander vaargebied gekozen. Je ziet nu veel meer Nederlandse schepen in Wallonië dan vroeger. Deze verschuiving heeft ook te maken met de technische uitrusting van binnenschepen. Met behulp van de moderne techniek kun je in principe overal varen. Nederlandse binnenschepen verzorgen in België veel exporttrafieken.”
Pius verwacht niet dat de komende dagen in Vlaanderen nog grootschalige acties zullen volgen. Kleinere ‘stiptheidsacties’ sluit hij niet uit. Ook de Vlamingen zullen immers geen genoegen nemen met een doekje tegen het bloeden. “We beseffen dat de huidige politieke situatie het er niet gemakkelijk op maakt. Maar we verwachten dat de overheid, zeker in het kader van het Belgische EU-voorzitterschap, orde op zaken zal stellen.”
