De binnen moet het steeds meer van containers hebben, blijkt uit de jongste Sectorprognose Transport & Logistiek van ABN AMRO. Het Economisch Bureau van de bank verwacht dat deze ontwikkeling in 2018 en 2019 doorzet. De sterke groei in de containermarkt komt door de groei van de wereldhandel en de Duitse economie. Er was een lichte stijging te zien in het vervoer van natte bulk, terwijl de droge bulk het moeilijk had in 2017.
De binnenvaart heeft een goed jaar achter de rug, al was de groei van het vervoerde volume beperkt: 0,8 procent, zo schrijven de bankeconomen. Dit kwam volgens ABN AMRO doordat in het begin van 2017 sprake was van laagwater. Aan het einde van het jaar was er sprake van hoogwater en lagen de vervoersvolumes ook flink hoger.
“Normaliter heeft hoogwater een negatief effect op de ontwikkeling van de tarieven die binnenvaartondernemers kunnen vragen, omdat de capaciteit van de schepen groter is. Dit is afgelopen jaar echter niet het geval geweest. De economische groei zorgt voor veel vraag naar vervoer door schepen. Hierdoor bleven de prijzen op niveau. De omzet van binnenvaartondernemers steeg in 2017 met 3,5 procent.’
Steeds beter alternatief
De binnenvaart dreef in 2017 op het vervoer van containers. Dit was in 2016 ook al het geval. Het containervervoer steeg met 6,4 procent. In de Rotterdamse haven is er flinke groei in de containeroverslag te zien, in 2017 steeg de overslag met 12,3 procent. Dit vertaalt zich in deze positieve ontwikkeling voor de binnenvaart.
“Wij verwachten dat deze ontwikkeling in 2018 en 2019 doorzet. Steeds meer goederen worden in containers vervoerd. Sinds 2009 is er in de haven van Rotterdam 42 procent meer goederen afkomstig uit containers overgeslagen. Er komen in Nederland ook steeds meer inlandterminals bij, waardoor het vervoer van containers via het water een steeds beter alternatief wordt voor het vervoer via de weg. Dit is gunstig voor binnenvaartondernemers die droge bulk vervoeren, want containers worden in dezelfde schepen vervoerd.”
Minder kolen
De droge bulk blijft onder druk staan doordat steeds meer kolencentrales sluiten. En kolen is ene belangrijke goederensoort voor de binnenvaart. Het gaat om bijna een derde van de droge bulk die in 2017 in Rotterdam werd overgeslagen. Volgens ABN AMRO gaat deze ontwikkeling echter nog langzaam, doordat betaalbare alternatieven (zoals biomassa) nog schaars zijn.
Olieprijs
“Voor het vervoer van natte bulk verwachten wij de komende jaren groei. De chemische industrie groeit flink.” De economen gaan uit van een groei van 3 procent in 2018 en 2,5 procent in 2019.
Het Economisch Bureau van ABN AMRO verwacht dat de olieprijs tot halverwege 2019 stijgt en daarna licht daalt. “De olieprijs is in backwardation, wat betekent dat de markt verwacht dat de olieprijs in de toekomst lager ligt dan het huidige niveau. Dit is gunstig voor de tankvaart, want hierdoor zullen partijen hun olie nu willen verkopen, omdat ze er in de toekomst waarschijnlijk minder voor krijgen. Die olie moet nu vervoerd worden.”
Daarvan profiteren vooral de kleinere tankvaartschepen. De grote tankers worden ook veel gebruikt als floating storage voor olie. “Zij profiteren op dit moment van het feit dat veel olie is opgeslagen, maar zullen het in de toekomst moeilijker krijgen wanneer de olie vervoerd wordt.”
Verduurzaming
Verduurzaming raakt de binnenvaart op twee vlakken. Enerzijds moeten de schepen vergroend worden en anderzijds zal de lading veranderen door nieuwe duurzaamheidseisen.
“De binnenvaart is al een relatief schone modaliteit: de CO2-uitstoot is beperkt en het brandstofgebruik per hoeveelheid vervoerde lading is laag”, stelt ABN AMRO. “Desondanks krijgt de binnenvaart van overheidswege steeds strengere emissie-eisen opgelegd.” De voorbeelden zijn bekend: de invoering van de Stage V-normen per 1 januari 2019 en 1 januari 2020 en de eisen die individuele havens stellen (zoals Rotterdam met de CCR2-norm per 2025).
Duurzame lading
“Het verduurzamen van de schepen is voor binnenvaartondernemers geen keuze, dit wordt via regelgeving of opdrachtgevers opgelegd. De meeste binnenvaartschepen varen nu nog op diesel, in de toekomst kan LNG een alternatief zijn.”
“Het vervoeren van een duurzame lading is wel een keuze”, voorspelt ABN AMRO, “en eentje die het verdienmodel kan beïnvloeden. Biobrandstoffen hebben toekomst. Het vervoer van biobrandstoffen zoals hout kan de afname in het vervoer van kolen compenseren voor binnenvaartondernemers die droge bulk vervoeren.”
“LNG wordt al door de tankvaart vervoerd, maar nog in beperkte mate. De haven van Rotterdam is een belangrijk beginpunt hiervoor en daar bedroeg in 2017 nog maar 1% van de overgeslagen natte bulk LNG. De ontwikkeling gaat dus langzaam, maar binnenvaartondernemers kunnen deze trend niet negeren.”
Personeelstekort
De binnenvaart heeft – net als andere sectoren binnen logistiek en transport – last van een personeelstekort. 23 procent van de binnenvaartondernemers geeft aan te weinig personeel te hebben.
“In de binnenvaart speelt vergrijzing een belangrijke rol”, schrijft ABN AMRO. “Daar zijn relatief veel kleinere bedrijven actief. In de binnenvaart heeft 97,5 procent van de bedrijven maximaal 10 werknemers in dienst. De eigenaren van deze bedrijven worden steeds ouder en hebben moeite om opvolgers te vinden.”
