Bij de ASV blijven de klachten over de “klopjacht op binnenvaartschippers” binnenstromen. De vereniging behandelde het aangescherpte boetebeleid zaterdag 25 maart op haar voorjaarsvergadering. Daar bleek dat de emoties onder schippers hoog oplopen; ze voelen zich onheus bejegend door opsporingsbeambtenaren en te zwaar gestraft als er een overtreding wordt geconstateerd. Daarnaast vinden ze dat ze te vaak worden gecontroleerd.
De ASV krijgt via Facebook, per mail en telefoon veel klachten van schippers. Die ervaren het boetebeleid als onredelijk en onaanvaardbaar. Ook het aantal controles en het gedrag van opsporingsambtenaren wekken veel boosheid. Ze zouden nogal eens onbekwaam zijn en bijvoorbeeld niet op de hoogte zijn van vrijstellingen.
Alle handhavende instanties hebben het volgens de ASV op de binnenvaartondernemers voorzien: Waterpolitie, Koninklijke Marechaussee, Rijkswaterstaat, Havenbedrijf Rotterdam, Haven Amsterdam en de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILT).
Bestuurlijke boetes
Het gaat met name om de bestuurlijke boetes uit de Binnenvaartwet. De bedragen zijn in 2015 verhoogd. Directeur Tom Boerema (foto boven) van EOC Scheepsverzekeringen was door de ASV gevraagd uitleg te geven over de boetes en procedures. EOC Scheepsrecht, de rechtsbijstandstak van de onderlinge, heeft het de laatste tijd druk met alle hulpvragen van leden die het niet eens zijn met de (hoogte van de) boete die ze hebben gekregen.
De meest voorkomende boetes hebben betrekking op onderbemand varen en het Vaartijdenboek. Boerema gaf enkele voorbeelden van de vaste bedragen per overtreding. Als bij controle blijkt dat er één persoon te weinig aan boord is met de vereiste schipperspapieren, kost dat 5.000 euro (per dag). Voor een zwangere vrouw die zes weken vóór de verwachte bevalling deel uitmaakt van de minimumbemanning geldt een geldstraf van 200 euro.
Een EOC-klant klopte voor rechtsbijstand aan nadat hij in één keer drie boetes had gekregen: onderbemand varen, onbekwaam personeel en een overtreding van de vaar- en rusttijdenwet. “Dat kwam de eigenaar op 26.800 euro te staan. Hij was niet zelf aan boord. De dienstdoende kapitein kreeg ook een boete: van 12.500 euro.”
Onbetaalbaar voor particuliere binnenvaartondernemers en buiten proportie ten opzichte van het eventuele economisch voordeel dat de scheepseigenaar ermee zou kunnen behalen. Fluitsma: “En dan is er ook nog zoiets als goed zeemanschap: soms moet je wet overtreden om iets ergers te voorkomen. Ook zouden de omstandigheden moeten meewegen.”
Petitie
“We hebben de kwestie meermalen aan de orde gesteld, met name bij de ILT. Daar hebben we ook al een klacht ingediend. Dat heeft allemaal niks geholpen”, vertelde Fluitsma de aanwezige leden en niet-leden. “In politiek Den Haag kreeg ze wel gehoor. Daar hebben onder andere Lutz Jacobi (PvdA), Eric Smaling (SP) en Martijn van Helvert (CDA) vragen gesteld aan minister Melanie Schultz van Haegen. Er is ook een motie aangenomen om de boetebedragen te temperen, “anticiperend te handhaven” en de regels met de branche
te evalueren. Zonder resultaat. Fluitsma: “ILT, dat het verlengstuk is van de minister, wil niet. De motie wordt gewoon niet uitgevoerd – en dat in een democratisch land!”
Om het grote aantal controles en de hoge boetes te stoppen startte de ASV 16 maart een petitie. Dat was daags na een de teleurstellend verlopen bijeenkomst met de ILT, vertelde voorzitter Sunniva Fluitsma. Teleurgesteld was ze over de houding van ILT, maar ook over het gebrek aan steun van de andere binnenvaartvertegenwoordigers die bij het overleg aanwezig waren. “Niemand die me bijviel.”
Onevenredig grote controledruk
Dat het onderwerp wel degelijk leeft, is af te meten aan de petitie. Die was binnen 24 uur al bijna 900 keer ondertekend. Maandag 27 maart stond de teller op meer dan het dubbele.
In de petitie staat onder meer dat de binnenvaart te lijden heeft onder een onevenredig grote controledruk en dat extreem hoge, gefixeerde boetes worden opgelegd voor relatief kleine vergrijpen. Ook de drempel om bezwaar te maken is te hoog en de instantie waar schippers bezwaar kunnen maken tegen een boete is volgens de ondertekenaars niet onafhankelijk, namelijk ILT zelf.
De petitie vraagt onder andere het aantal controles te verminderen en de hoogte van de boetes proportioneel te maken (in verhouding tot het behaalde economische voordeel of de mate waarin de veiligheid in gevaar is gebracht) en een verbod om schepen via AIS op te sporen voor controles.
Ondertekenen van de petitie kan tot 6 juni. Dan gaat de ASV de handtekening aanbieden aan de binnenvaartwoordvoerders van de
Tweede Kamer.
Perverse prikkel
Naast de petitie is de ASV ook een Zwartboek begonnen. De vereniging roept schippers op hun ervaringen met opsporingsbeambtenaren door te geven – positief en negatief. “We gaan de misstanden bundelen en inventariseren. Die gebruiken we dan voor de evaluatie met de ILT.
De ASV zal bij de politiek ook protesteren tegen het feit dat het geïnde boetegeld naar het ministerie van Infrastructuur & Milieu gaat. Zo is het boetebeleid een “goudmijntje” voor het ministerie. “I&M heeft kennelijk gebaat bij veel en hoge boetes”, stelde Fluitsma vast. “Dat mag niet. Eerder gebeurde dat ook met verkeersboetes; die gingen naar het ministerie van Justitie.”
Dat heeft de Tweede Kamer gestopt. Die noemde het een perverse prikkel. Sinds 1 januari gaat de boeteopbrengst van verkeersovertredingen naar de algemene middelen. Dat zou met de boetes door Rijkswaterstaat en ILT op het water ook moeten gebeuren, vindt de ASV.
