Henk van Laar van Bureau Telematica Binnenvaart presenteerde vanmiddag (dinsdag 3 november) op de Europort beurs in Ahoy Rotterdam Binnenvaart 3.0. Hoe gaat de sector in de nabije toekomst om met alle nieuwe technieken en hoe kan de sector die technieken in het voordeel van de binnenvaart omzetten? De eerste reacties – van Koninklijke BLN Schuttevaer en CBRB – waren positief. Roelof Weekhout namens het ministerie van Infrastructuur en Milieu was wat sceptischer: ‘Waarom zou dit wel lukken als zoveel andere projecten in die richting zijn mislukt?’
Henk van Laar zelf hoefde geen antwoord te geven op de vraag van Roelof Weekhout. Dat deden achtereenvolgens Ronald Versloot en Johan Muller van BLN-Schuttevaer voor hem: omdat alle ingrediënten om hier een succes van te maken, al zijn beproefd en het alleen een zaak is van aansluiten aan elkaar.
Wat is Binnenvaart 3.0 precies? Alle nieuwe technieken die wereldwijd worden uitgevonden, bedacht, ontwikkeld en succesvol worden toegepast, kunnen ook in de binnenvaart worden geïntroduceerd. Sterker nog: als deze nieuwe vindingen slim worden samengevoegd en gecombineerd worden toegepast, ontstaat een heel nieuw, uniek niveau van technische en logistieke innovatie. Onder de noemer ‘Binnenvaart 3.0, het internet van schepen’ presenteert Bureau Telematica Binnenvaart (BTB) vandaag (dinsdag 3 november) op de Europort in Ahoy Rotterdam een veelomvattende toekomstvisie voor de sector gekoppeld aan een ambitieus programma voor onderzoek en ontwikkeling.
De ontwikkeling van nieuwe technieken kost heel veel geld en is voor marktpartijen vaak alleen interessant als het leidt tot grootschalige productie. Een kleinschalige markt als de binnenvaart kan wel gebruikmaken van die nieuwe technieken. Henk van Laar – manager van BTB en opsteller van het rapport ‘Binnenvaart 3.0’ – verwijst naar de ontwikkeling van de zelfrijdende auto door Google. De daarvoor ontwikkelde technieken zouden zomaar hun weg kunnen vinden naar de binnenvaart. Hij denkt daarbij aan ‘autonoom varen’ van schepen, wat gevolgen kan hebben voor de bemanningsregels en uiteindelijk ook voor de concurrentiepositie van de binnenvaart.
Breed palet
Maar Binnenvaart 3.0 bestrijkt een breed palet aan mogelijkheden, van optimale reisplanning tot verbetering van de totale logistieke keten, verhoging van de veiligheid en een efficiënter gebruik van de infrastructuur. Er gebeurt al van alles op dit gebied en veel van de nu nog lopende projecten zijn de laatste jaren gestart (en/of gefinancierd) vanuit het grote IDVV-project van Rijkswaterstaat, zoals de Verkeersmanagement Centrale van Morgen (reisplanning), Co2Vadem (collectieve vaardieptemeting), Nexlogic (optimalisering containerafhandeling zeehaven/achterland) en Wifi-netwerken in de binnenhavens. Binnenvaart 3.0 wil een grote stap verder gaan en al deze initiatieven integreren in een groot plan voor de binnenvaart. Dat vergt veel coördinatie en Henk van Laar stelt daarom voor als eerste stap een consortium te vormen van betrokken (markt)partijen. Ook de overheid en de brancheorganisaties moeten hierin een rol spelen. Hij waarschuwt voor een situatie waarin nieuwe technieken ongecoördineerd hun weg vinden naar de markt: ‘Als overheid en sectororganisaties er niet nu in meedenken, zouden weleens zaken in de stuurhut kunnen verschijnen, waarvan betrouwbaarheid en effect op z’n minst onduidelijk zijn.’ Hij pleit voor de vorming van een ‘cross-sectoraal, internationaal consortium’. ‘Gekeken moet worden welke partijen relevante kennis bezitten en welke ondernemingen geïnteresseerd zijn om het concept van Binnenvaart 3.0 naar de markt te brengen.’
Eerste fase
In de eerste fase zal een high level innovatie comité’ de huidige stand van zaken in de techniek en de bestaande initiatieven inventariseren. Aan het slot van die eerste fase ligt er een ‘Consortium letter of intent’ en een Road Map Binnenvaart 3.0. dat laatste houdt in een tijdsplanning, een begroting en een Plan van Aanpak. In die eerste fase wordt ook gezocht naar financiers. Want het ‘lenen’ van ideeën’ uit andere sectoren is één stap, voor Binnenvaart 3.0 is ook een heel eigen ontwikkelingstraject noodzakelijk. De voortgang en invulling van de plannen hangt voor een belangrijk deel af van interesse van de markt en de financiële mogelijkheden.
Recombinatie
De idee achter Binnenvaart 3.0 is om innovaties met elkaar te combineren en zo een nieuwe – unieke – toepassing te vinden. Henk van Laar legt uit: ‘Een moderne smartphone is krachtiger dan een supercomputer uit de jaren 80 en 90. Smartphones zijn een unieke combinatie van mobiele computers, verbonden in een datanetwerk, uitgerust met apps, GPS, acceleratiemeter, kompas, voorzien van elektronische kaarten en allerlei andere technische snufjes. In feite is een smartphone een stapeling van allerlei technieken , die in eerste instantie niet met dat doel voor ogen zijn bedacht.’ Hij omschrijft dit als ‘het hergebruik van generieke technologie, dat redelijk toevallig en willekeurig uitmondt in vele nieuwe toepassingen’. ‘Binnenvaart 3.0 – het internet van schepen – voorziet in de combinatie van wat eigenlijk al bestaat, maar waarvan de combinatie nieuwe economische waarde creëert.’
Fundamentele bijdrage
Volgens het rapport van Henk van Laar kan Binnenvaart 3.0 een ‘fundamentele bijdrage’ leveren op vijf gebieden, omschreven als de vijf doelen:
- Focus op operational excellence: door onder andere betere reisplanning tegen een optimale prijs diensten leveren aan een tevreden klant;
- Optimalisering milieu-impact: door kunstmatige intelligentie en bench marking minder brandstofverbruik maar ook minder uitstoot van fijnstof;
- Integratie logistieke ketens en zeehavens: door een digitale relatie – tracking and tracing – tussen opdrachtgever en opdrachtnemer kan de planning worden verbeterd voor strakkere omloop en snellere afhandeling in zeehavens;
- Efficiënter gebruik infrastructuur: door delen van informatie met de vaarwegbeheerder kan de intensiteit van het gebruik van de vaarweg omhoog en dat biedt ook mogelijkheden in de keten (hier spelen wel privacy-issues);
- Verbetering veiligheid op het water. Falen en bedieningsfouten als oorzaak van ongelukken kunnen worden voorkomen door (semi)autonoom te varen. De eerste stap was al de introductie van AIS. Ook hier kijkt Henk van Laar naar de ontwikkeling van de zelfsturende auto. ‘Ongelukken kunnen worden voorkomen: eerder remmen, sneller zien dat verkeer voor ons stilstaat, adaptieve cruise control, etc. Dit veronderstelt peer-to-peer communicatie die goed te standaardiseren valt en in de binnenvaart nog geheel afwezig is. De huidige technologische revolutie brengt dergelijke oplossingen ook voor de binnenvaart en vaarwegen een grote stap dichterbij.’
