De veelgehoorde klacht van Belgische binnenvaartondernemers over te hoge personeelskosten blijkt gegrond. Een studie die het Instituut voor Transport langs de Binnenwateren (ITB) liet uitvoeren, laat zien dat de loonkosten voor werknemers in de omliggende landen beduidend lager liggen.
In Frankrijk, Nederland en Duitsland zijn de loonkosten zo’n 30% lager. In Luxemburg en Zwitserland is dat zelfs 50%.
Rebelgroup Advisory, BMT Surveys en Eric Van Hooydonk Advocaten keken in opdracht van het ITB naar verschillende typen binnenvaartbedrijven en baseerden hun onderzoek op reële looncijfers. Zij stelden vast dat vooral grotere schepen ‘aanzienlijk benadeeld’ worden. Hierdoor verliezen Belgische binnenvaartondernemers marktaandeel. Ook vestigen steeds meer Belgische binnenvaartondernemers hun bedrijf in het buitenland of trachten ze de Belgische regelgeving te omzeilen.
Level playing field
De onderzoekers adviseren de wettelijke sociale zekerheidsbijdragen en bijhorende premies op basis van sectorale CAO’s aanzienlijk te verlagen. Dit zou gefaseerd moeten gebeuren.
Het verbod op uitzendarbeid in de Belgische binnenvaart moet worden opgeheven, aangezien ook dit de concurrentiepositie van de ondernemers verzwakt. Voorts moet Europa werken aan een level playing field wat toezicht op het oneigenlijk gebruik van het zelfstandigen-statuut betreft.
Technische voorschriften
Ook de manier waarop België de technische voorschriften toepast, benadeelt de binnenvaartondernemers. Het gaat onder meer om de maximale geldigheidsduur van certificaten, de noodzaak door een erkend classificatiebureau gekeurd te zijn en de keuringsinstanties. Dit heeft een effect op de keuringskosten van een schip.
Eigenaren van drogeladingschepen hebben hier minder last van; zij mogen kiezen in welk land ze hun vaartuig laat keuren. Tankvaartondernemers mogen dat niet.
De onderzoekers pleiten voor het invoeren van een controlesysteem om de kwaliteit en de correcte toepassing van de regelgeving te waarborgen. De frequentie van keuringen moet omlaag, zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van de inspecties. De werkgebieden van regionale overheden moeten opnieuw gedefinieerd worden.
Certificaten van de verschillende binnenvaartlanden moeten worden gelijkgetrokken. De onderzoekers adviseren om dit te koppelen aan een Europees ‘uniform inspectiesysteem’ om interpretatieverschillen te voorkomen.
Financiering
Wat de financiering van schepen betreft, ziet de studie geen uitgesproken concurrentievoor- of nadeel voor de Belgische binnenvaart. Wel heeft België weinig banken die affiniteit hebben met de sector.
Bovendien zijn de banken door de zwakke concurrentiepositie van Belgische binnenvaartondernemingen minder geneigd om nieuwe projecten te financieren. De sector moet banken beter informeren over de binnenvaart en ook kijken naar financieringsalternatieven, zo luidt het advies.
Steunmaatregelen
In België is de overheidssteun voor de binnenvaart de laatste jaren sterk afgebouwd. Er zijn bijvoorbeeld geen steunmaatregelen meer voor de verduurzaming van de vloot. Het aanbod in de omliggende landen is groter. Om de slagkracht van toekomstige maatregelen te vergroten, pleit de studie voor een ‘gecoördineerde actie’, om via de (Europese) sectorfederaties Europese projecten of budgetten binnen te halen.
