Voorafgaand aan het officiële programma rond de doop van het nieuwe pilot station vessel Procyon spreken we op de Felison Terminal in IJmuiden met Willem Bentinck, directeur van het Nederlands Loodswezen b.v. Hij kan ons vanuit zijn functie en voorafgaande stevige maritieme roots alle informatie geven die wij graag zouden weten.
Het stuurhuis van de Procyon: bediening voor, achter en de beide zijden. (foto Hans Heiligers)
Met in ons hoofd de indrukwekkende Alphatron-bridges die we eerder hebben gefotografeerd maken we de opmerking dat er op het gebied van apparatuur voor navigatie en communicatie veel te zien is aan boord van de nieuwe kotter. ‘Alles wat bijdraagt om een schip veilig in of uit een haven te laten komen is welkom aan boord’, zegt Bentinck. Meteen knoopt hij daar aan vast dat het werk van de loods niet slechts bestaat uit het enkel bepalen van de positie van een schip. ‘Het werk van de loods bestaat er vooral uit om aan de hand van alle beschikbare informatie en de ervaring en bekendheid van de loods in het gebied onder alle omstandigheden de meest betrouwbare route te kiezen zodat het schip op een veilige manier aankomt’, schetst hij.
De loods zal altijd anticiperen op het geheel van zijn waarnemingen en steeds weer opnieuw afwegingen maken welke van zijn keuzes de beste invloed hebben op de meest veilige koers voor het schip. ‘Vergeet ook niet dat de loods als onderdeel van zijn opleiding volledig vertrouwd is met alle ship handling skills.’ Bentinck doelt op de competenties die de loods heeft voor strategisch overleg met de vessel trafic services, de sleepboten en de roeiers die het schip vastmaken in de haven waarmee de loods volledig is vertrouwd.
Jos de Groot van Barkmeijer Shipyards. (foto Hans Heiligers)
Dirigent
Bentinck gebruikt beeldspaak als hij zegt: ‘Daarmee is iedere loods eigenlijk een dirigent van een groot orkest.’ Op onze vraag of het Loodswezen in navolging van de scheepsbouw en rederijen ook rekening moet houden met vergrijzing, krijgen we direct een eerlijk antwoord. Daaruit blijkt dat het probleem aan de horizon daagt maar dat er eveneens al stevig in oplossingen is gedacht. Vanuit het besef dat de volledige branche gezamenlijk een nieuwe generatie moet enthousiasmeren voor een nautische carrière doet het Loodswezen samen met de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders allerlei inspanningen om de jeugd te interesseren. En dat dit initiatief scoort merken we aan een groep scholieren die na een rondleiding van boord komt.
Draaicirkel
Aan boord feliciteren wij kapitein Jos de Nooijer. Hij geeft een korte karakterschets van de Procyon. De maatvoering is 81,20 x 13,30 x 4,80 meter. Het schip onderscheidt zich door een goede zeegang, stabiliteit, vermogen en acceleratie. Twee boegschroeven en Schilling-‘flaproeren’ houden de draaicirkel uiterst kort. Alle essentiële zaken aan boord zijn redundant uitgevoerd zodat ze altijd kunnen blijven opereren. Bij onverhoopte storing van een systeem, machinekamer of schroef neemt een tweede de taak over.
De twee stuurmachinekamers hebben ieder twee stuurmachines. De generatorsets voor de diesel-elektrisch aandrijving staan op willekeurige plaatsen. De draaistroom gaat naar de hoofdelektromotor die op zijn beurt afgeeft aan de tandwielkasten, schroefas en schroef. Iedere aandrijflijn heeft zijn eigen hoofdelektromotor. Ondanks de naam van IJmuiden als thuishaven zullen we het schip hoofdzakelijk zien voor de kust van Rotterdam-Rijnmond en de Scheldemonden.
Kleine hond
Voorafgaande aan het moment van de doop spreekt onder meer Diederick Wildeman, conservator zeevaartkunde van het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Hij legt uit dat de naam Procyon is verbonden aan het tijdperk dat er in de nacht naast het kompas geen andere navigatiemogelijkheden waren dan op de sterren te koersen. Het sterrenbeeld Procyon bestaat uit twee heldere sterren en bevindt zich naast dat van de Kreeft. Procyon komt uit het Grieks. Pro betekent “voor”, en cyon staat voor “hond”: de kleine hond die voorop loopt. In dit geval: de kleine ster die vóór de grotere soortgenoot straalt. ‘Er is geen betere naam denkbaar voor een loodsvaartuig’, zegt Wildeman. Immers: het schip zal zijn grote soortgenoten op zee de weg wijzen.
Een elegante landing van Ellen ten Damme. (foto Hans Heiligers)
Als Jos de Groot van Barkmeijer Shipyards de gasten toespreekt, heeft hij daarmee binnen de kortste keren een prima match. Nuchter, enthousiast, humor, eerlijk en recht op de man af. Wij denken dat het ook die eigenschappen van hem zijn waarmee hij als directeur van de werf met zijn medewerkers, onderaannemers en leveranciers omgaat.
Zeven goede jaren
Met die bundeling van betrokkenheid en passie heeft de werf in 2007 de opdracht verkregen voor de bouw van de drie zusterschepen Polaris, Pollux en de Procyon als vernieuwing van de loodsstations Markab, Menkar en Mirfa. Ze wisten het pakket van eisen uit de tender die het Loodswezen had uitgeschreven helemaal uit het niets tot een doeltreffend ontwerp te brengen.
Daarna vond er veel tekenwerk plaats; er werden modellen gemaakt die bij het Marin werden getest en “in het klein” goed bleken te werken. Zeven jaar heeft de werf samengewerkt met de opdrachtgever. Afgaande op de wijze waarop er over en weer tussen opdrachtgever en werf naar elkaar is geluisterd en is samengewerkt zijn het zeven goede jaren geweest, zo horen wij Jos de Groot betogen.
Mystery guest
De doopplechtigheid was spectaculair en indrukwekkend. Het schip lag er stoer bij. Volop zon, mooie luchten en de zee als achtergrond. De uitnodiging vermeldde een mystery guest. Inderdaad veel mystery: we konden niemand op of langs het schip ontdekken. Plots verscheen een helikopter aan de horizon die binnen de kortste tijd boven het schip hing om niemand minder dan Ellen ten Damme op het dek af te zetten. Alsof ze elders van een podium op dezelfde wijze was opgehaald ging ze aan dek verder met haar optreden. De doop verliep vlekkeloos; de fles kon niet op tegen dit veelzijdig talent van deze zangeres, actrice, acrobate, danseres, muzikant en schrijfster. Een veelzijdig schip en een veelzijdige doopmeter.
(Hans Heiligers)
