Begin december is op de Rijnconferentie in Düsseldorf het Perspectief Duurzame Rijnvaart 2030 voorgesteld, een initiatief van Duitse deelstaten waar de Rijn door stroomt. Aan dit maatregelenpakket om een groene, toekomstbestendige Rijncorridor te ontwikkelen is ruim een jaar gewerkt.

Vertegenwoordigers uit politiek, bedrijfsleven en brancheorganisaties woonden de presentatie bij. De initiatiefnemers van het Perspectief Duurzame Rijnvaart dringen aan op een versnelling van belangrijke vaarwegprojecten op Europees niveau. Daarvoor is volgens hen langdurige en stabiele overheidsfinanciering noodzakelijk. Doel is het ontwikkelen van een groene binnenvaartcorridor met emissievrije schepen en duurzame voertuigen op de terminals.

De technologie voor autonoom varen en afstandsbesturing van schepen moet dan verder worden opgeschaald. Het imago van havens verdient verbetering en er zijn nieuwe, door gemeenten gedragen havenconcepten nodig om de transitie uit te voeren.

Onbegrijpelijk

Oliver Krischer, verkeersminister in Noordrijn-Westfalen, riep de Duitse federale overheid op meer te investeren in onderhoud en modernisering van het vaarwegennet. “Een groene binnenvaartcorridor Rijn is onmisbaar voor het klimaatbeleid”, zei Krischer. “In tijden van verandering moet ook het vaarwegensysteem zichzelf opnieuw uitvinden en met passende investeringen en subsidies grensoverschrijdend verder worden ontwikkeld.”

Krischer wees op de potentie van de binnenvaart om lading van de weg te halen. Hij noemde het onbegrijpelijk dat cruciaal onderhoud aan sluizen en stuwen in Duitsland wordt uitgesteld.

Elke Zimmer, verkeersstaatssecretaris in Baden-Württemberg, onderstreepte het belang van grensoverschrijdende samenwerking met focus op de integratie van verschillende vervoersmodaliteiten. “Moderne goederenlogistiek vereist een goed samenspel tussen weg-, spoor- en binnenvaart”, aldus Zimmer.

Levensader

Hessens verkeersminister Kaweh Mansoori benadrukte de recente start van de inspraakprocedure voor het eerste deeltraject van de Middenrijn-verdieping. “Dit is een belangrijke stap om de Rijn als vaarweg betrouwbaar, duurzaam en toekomstbestendig te maken. De Rijn is een levensader voor onze regionale economie en biedt ruimte voor innovatie en verduurzaming in de logistiek.”

Ook in Rijnland-Palts wordt uitgekeken naar de optimalisatie van de vaargeul tussen Mainz en Sankt Goar. “Wij hopen dat de planfase snel verloopt en dat op korte termijn bouwrecht wordt verkregen”, zei verkeersstaatssecretaris Andy Becht. “Daarnaast moet de financiering worden veiliggesteld om het project te kunnen realiseren.”

Voor Becht vormt het Perspectief Duurzame Rijnvaart de basis om de Rijncorridor veerkrachtig, concurrerend en klaar voor de toekomst te maken. Als exportgerichte deelstaat zal Rijnland-Palts dit proces vastberaden en met volle inzet ondersteunen.

5 centrale thema’s

De maatregelen uit het Perspectief Duurzame Rijnvaart zijn gebundeld rond vijf centrale thema’s.

Ontwikkeling van de Rijncorridor
Het doel is grensoverschrijdende samenwerking te verdiepen en Europese subsidieprogramma’s, zoals Interreg, beter te benutten. Een studie onderzoekt hoe waardeketens langs de Rijncorridor zich ontwikkelen, inclusief markt- en arbeidsmarktkansen, de impact van de energietransitie op energie-intensieve industrieën en de rol van havens en binnenvaart.
Verder wordt ingezet op het versnellen van logistieke processen, vooral op de achterlandverbindingen van zeehavens, het stimuleren van digitale corridoroplossingen en het actualiseren van de Düsseldorfer lijst met relevante infrastructuurprojecten.

Groene binnenvaartcorridor
Centrale doelstelling is de overgang naar emissiearme en uiteindelijk emissievrije aandrijvingen. Binnenvaartbedrijven kunnen pilotprojecten opzetten en subsidie aanvragen, terwijl verladers de transitie ondersteunen door lading naar de waterweg te verschuiven.
Terminalexploitanten investeren in emissievrij materieel en havens ontwikkelen Clean Energy Hubs die hernieuwbare energie leveren aan de industrie, schepen en andere vervoersmodaliteiten. Gemeenten dragen bij door meer ligplaatsen met walstroom te realiseren en vergunningstrajecten te versnellen.

Op afstand bestuurde en geautomatiseerde scheepvaart
Pilotprojecten voor netwerkdekking en (semi-)autonome testvaarten worden ondersteund. Daarnaast worden digitale navigatiehulpmiddelen verder ontwikkeld en wordt gewerkt aan een Europees regelgevend kader. Eisen voor automatisering moeten bovendien vroegtijdig worden meegenomen in planning van havens en infrastructuur.

Havenontwikkeling
Havens stellen strategische ontwikkelingsplannen op om de strategische koers, ruimte en infrastructuur langdurig te borgen. Deze plannen schetsen toekomstscenario’s, benoemen de markten en waardeketens van morgen en houden rekening met nieuwe eisen zoals hernieuwbare energie, circulaire economie en de logistiek van zware componenten.
Gemeenten worden vroegtijdig betrokken, zodat vergunningen, verkeersverbindingen, ruimtelijke ontwikkeling en klimaatdoelen beter op elkaar aansluiten. De plannen moeten synergie creëren tussen havenexploitanten, industrie en overheid en aandacht besteden aan weerbaarheid en veiligheid.

Versterking van maatschappelijke en politieke acceptatie
Dit thema richt zich op het vergroten van kennis en draagvlak voor de waterweg. Er wordt gedacht aan informatie- en dialoogformats, onderwijsinitiatieven en het stimuleren van nieuw talent. Voorbeelden zijn havenrondleidingen, havendagen, gecoördineerde communicatie en netwerkbijeenkomsten. Kamers van koophandel en brancheorganisaties spelen een ondersteunende rol bij de zichtbaarheid en samenwerking langs de Rijncorridor.