De Verdraagzaamheid. We gingen er in onze middelbareschooltijd vaak biljarten op de vrijdagmiddag. Het horecapand ligt aan een lange promenade die langs de Waal voert. Het terras van het Zaltbommelse grand-café en restaurant biedt ongehinderd uitzicht op de rivier. Het terrasseizoen loopt van april tot oktober.
De biljarttafel is inmiddels verdwenen, het 3-gangenmenu wisselt wekelijks. De Verdraagzaamheid staat bekend als “de huiskamer van Zaltbommel”, en menig oud-eigenaar heeft zijn best gedaan dat imago te behouden. De huidige uitbaters typeren de sfeer als “Brabantse gezelligheid in een Gelderse ambiance."
Romantici
In huiskamersferen wordt ook wel eens muziek gemaakt in de Verdraagzaamheid, veelal klanken van lokale en regionale groepen. Ondergetekende kan dat beamen, want heeft er in een ver verleden nog een keer met zijn band gestaan, in de bovenzaal. Een fraai zaaltje, dat zowel met lift als trap te bereiken is. Alleen: die lift was er een kwart eeuw geleden nog niet. Dus een authentiek olifantzwaar Hammond-orgel naar boven sjouwen had ook zo een geheel eigen ambiance.
De bovenruimtes zijn nog altijd uitstekend geschikt voor vergaderingen, besloten diners en feesten in de privésfeer. En trouwpartijen niet te vergeten. Wie wil er op de huwelijksdag nou niet een prachtig uitzicht op de rivier hebben. De romantici kunnen hun gedachten moeiteloos laten waaien hier. Er is plaats tot honderd personen op de eerste verdieping. 
Facelift
Beneden is het café geopend vanaf half elf ’s morgens. Om twaalf uur staat de lunchkaart ter beschikking van de klant. Vanaf half zes kan er gedineerd worden. Per kwartaal wordt er naar een nieuwe menukaart gestreefd. Bij dergelijk intensief gebruik moet er natuurlijk tussendoor ook wel eens aan achterstallig onderhoud worden gedaan. Willeke van Wijk, bedrijfsleidster: “We zijn momenteel bezig met vervangingen; er moet een ander vloertje worden gelegd; dat soort dingen.”
De Verdraagzaamheid heeft in de loop der jaren, wat het interieur betreft, een behoorlijke facelift ondergaan. En eigenaars zien komen en gaan. Richanne Steenbergen is de huidige uitbaatster. Zij werkte hier oorspronkelijk als bedrijfsleidster. Willeke van Wijk heeft haar taak overgenomen toen Steenbergen eigenaresse werd.
“Ik werk hier sinds 10 maart fulltime en vind het hartstikke leuk.” Hoewel ze ook wat minder leuke dingen heeft meegemaakt. Maar daar wil ze het liever niet over hebben.
Hoogwater
Naast ongewenste ook bekende gasten over de vloer gehad? “Daar kan de collega vast meer over vertellen”, antwoordt Willeke. Zij vraagt haar collega Tjeerd of deze al eens bekende Nederlanders heeft bediend. ‘Ik heb hier een keer Lebbis bediend (van cabaretduo Lebbis en Jansen). En Hans Kraay junior”, roept Tjeerd vanachter de lange bruine toog.
Buiten strekt de promenade met waterkering langs het grand-café annex restaurant. Een monument van de hoogwaterstand van bijna vijftien jaar geleden alweer. ’Ik weet al niet meer hoe het er hier voorheen uitzag. Je kunt aan dat beeld daar zien hoever het hoge water kán komen”, wijst Willeke naar buiten. Ze wijst naar het kunstwerk dat op de Waalkade, vlak voor het terras staat. Het borstbeeld heeft als titel ‘de Waterjongen’ en is gemaakt door beeldhouwer Marcel Smink. De buste geeft met zijn hand de hoogte van de waterkering aan, 8,87 meter boven NAP. Dat zullen ze in Zaltbommel niet snel vergeten, de hoogwaterstand van 1995. Het was maar kantje boord. Net als overal langs de grote rivieren natuurlijk.
Zeewolf
Was de rivier wel over de rand gegaan, had dat voor lange tijd een andere kijk op het water opgeleverd. Want Willeke mag graag vissen. Als zij de tijd er voor heeft tenminste. “Dat komt omdat ik vroeger met heel wat jongetjes ben omgegaan, denk ik. Ik vind het lekker om aan het water te zijn, net als vroeger, fijn tussen de koeien en de paarden. Ik kwam altijd bij jongens thuis die naar koeien stonken. Daar ben ik mee opgevoed. We hadden thuis schapen, paarden, kippen en konijnen. Maar geen boerderij.”
Nog even heeft ze in het leger gezeten, maar een contractverlenging bij de strijdkrachten zat er niet in. Ze koos voor een loopbaan in de horeca. Ooit hoopt ze een eigen zaak te hebben. Willeke van Wijk is afkomstig uit Gameren, een dorp vlak bij Zaltbommel. Lekker dicht in de buurt van haar huidige werk dus.
Van vis gesproken – die heeft de Verdraagzaamheid ongetwijfeld op het menu staan? “We hebben zeewolf, echt een topper hier, witvis in bouillon gegaard. We hebben zalmforel, op de huid gebakken. We hebben een vissalade die heel goed loopt. Ook gaan we zeetong op de kaart zetten.”
En bij zeevis hoort natuurlijk een lekker wijntje. De wijnen zijn afkomstig van Argentinië tot Frankrijk tot Australië. De ruim twee eeuwen oude Verdraagzaamheid is een fijne stop om een versnapering te bestellen, zo met zomers uitzicht op de voorbijvarende beroepsvaart en het tupperware plezier van stralendwitte jachten.
Het etablissement ligt in een omgeving waar het goed verpozen is. Er is groen rondom, Zaltbommel is een pittoresk stadje, er zijn campings in de buurt. In de zomer pendelen veel dagtoeristen door het Waalstroomgebied. “Er zijn hier veel aantrekkelijke fietsroutes. Richting Brakel, over de Waal heen, naar Geldermalsen toe, naar Rossum, Kerkdriel. We zien hier vaak dezelfde gezichten terug. Bijna iedere dag hebben we hier wel stamgasten.”
Herensociëteit
Tijd om een kijkje te nemen op de eerste verdieping. Een grote open haard gaapt ons tegemoet. Het plafond is hoog. De ruimte heeft een wat formele sfeer en uitstraling. De statige bovenruimte oogt een beetje als een klassieke sociëteit. En dat klopt ook wel. Hier werd in 1803 de Zaltbommelse herensociëteit de Verdraagzaamheid opgericht.
En het is nog steeds een gewilde verzamelplek. “Hier komen rotaryclubs, verenigingen en veel ondernemers samen. Kijk eens wat een uitzicht”, adverteert Willeke enthousiast. ‘Wie wil hier nou niet vergaderen.”
Inderdaad. Een schip vaart eenzaam voorbij, in de verte strekt de Martinus Nijhoffbrug, het rivierenlandschap oogt wijds. “Hier worden ook heel wat feestavonden gegeven”, vult Willeke aan. “We hebben de nodige feesten in de agenda staan voor het komende seizoen. En dat is mooi.”
In de Verdraagzaamheid betekent feesten de handen uit de mouwen steken. Voor het personeel dan.
