In de Utrechtse grachten staan honderden zeer oude scheepvaartpalen. Hun functie is de vaart op de grachten in goede banen te leiden en bruggen en kades te beschermen tegen aanvaringen. Scheepspalen gaan onder water meer dan honderd jaar mee. Boven water worden ze echter blootgesteld aan de elementen waardoor na dertig jaar rotting op kan treden. Tot voor kort moest bij houtrot in het bovenste gedeelte van de paal de hele paal vervangen worden. De gemeente Utrecht heeft een innovatieve en duurzame oplossing gevonden om verspilling van deze oude palen te voorkomen: van de palen wordt alleen het bovenste deel tot net onder de waterlijn vervangen.
Uitgedaagd
Zo’n honderd palen zijn aan vervanging toe. De impact van dit werk met traditionele middelen is aanzienlijk. Elke paal moet met een bak drooggelegd en trillingsvrij vervangen worden. De grachten in Utrecht zijn op sommige plekken echter zo smal dat deze werkwijze schade kan toebrengen aan historische panden, kades en bruggen.
De gemeente zocht daarom een duurzame en innovatieve methode om zonder verspilling en overlast de palen te kunnen vervangen. Bij de aanbesteding van het werk werden bedrijven uitgedaagd om met vernieuwende ideeën te komen. Dat leverde resultaat op.
(foto Wikimedia/Havang)
Demonstratie
Donderdagmiddag 10 oktober demonstreert Aannemersbedrijf Gebr. de Leeuw de winnende oplossing. Langs de Oudegracht wordt dan de eerste scheepvaartpaal (ter hoogte van de Sint-Augustinuskerk) vervangen.
Historische binnenstad
De palen worden met de nieuwe methode niet volledig vervangen, maar alleen het bovenste stukje tot net onder de waterlijn. Dit scheelt ruim 60 procent van de benodigde hoeveelheid hout. Het verwijderde hout is ook nog geschikt voor recycling.
Het nieuwe paalgedeelte van duurzaam geproduceerd hout wordt met behulp van een stalen huls vastgeperst op de oude scheepvaartpaal. Dit kan in het water gebeuren en er wordt geen gebruik gemaakt van bouten of schroeven die schade kunnen toebrengen aan boten.
Het nieuwe gedeelte van de scheepvaartpaal kan weer minimaal 30 jaar mee en is na die periode gemakkelijk en snel te vervangen. De overlast voor de omgeving is minimaal en het resultaat past bij de historisch uitstraling van de Utrechtse binnenstad.
