De binnenvaart kan rekenen op een brede steun in de Tweede kamer voor het plan van het Crisisberaad. Coalitiepartijen en de oppositie schaarden zich achter het idee om een stilligregeling in te voeren. De regeling kost maximaal 150 miljoen euro. Dat geld betalen de schippers na 2015, wordt voorgefinancierd door de banken met garantie van de overheid die het geld ook bij de schipper zal innen.
Staatssecretaris van Verkeer & Waterstaat Tineke Huizinga verdedigde het plan vorige week bij het Algemeen Overleg van de Vaste Commissie van V&W in de Tweede Kamer. Het plan was daags tevoren door het Crisisberaad gepresenteerd in perscentrum Nieuwspoort van het parlement (lees het artikel ‘Vrijwillig deelnemen en verplicht betalen’ op pagina 3).
De brede steun van de Tweede Kamer was verrassend. Zelfs VVD’er Charlie Aptroot noemde de overcapaciteit ‘afschuwelijk’ en vindt dat de regering zelfs nog wel wat actiever richting ‘Brussel’ zou moeten optreden namens de hele transportsector. Hij was de enige die het opnam voor verladersorganisatie EVO door te zeggen dat het plan niet mag dienen om ‘alleen maar de prijzen op te voeren’. Het blokkeren van het bestellen van nieuwe schepen vond hij ronduit ouderwets. “Je kan ondernemers niet tegenhouden.” Het was volgens Huizinga niet eens mogelijk om investeerders in nieuwe schepen uit te sluiten van staatsgarantie, zo had het ministerie van Economische Zaken haar al verteld. Ze twijfelt aan de relevantie van dat onderwerp. “Wie bestelt er nu nog een nieuw schip?” CDA-Kamerlid Sander de Rouwe: “Als dat gebeurt, trekken we de Champagne open; dan is de crisis voorbij.”
EVO
De EVO had bij monde van Rink-Jan Slotema al laten weten niets te zien in het plan. Volgens het Crisisberaad heeft hij altijd geweigerd mee te willen praten over een reddingsplan voor de binnenvaart. Slotema ziet geen verschil tussen de binnenvaart en andere bedrijfstakken. In het Nieuwsblad Transport stelt hij: “De vraag rijst waarom tot nu toe geen enkele andere bedrijfstak op dit idee is gekomen.” Volgens de EVO heeft het plan een prijsopdrijvend effect. Net als alle Kamerleden en de staatssecretaris verwijst Slotema naar de Nederlandse Mededingingsautoriteit. Die zou volgens de EVO het plan niet goed kunnen keuren. Het Crisisberaad denkt daar anders over en ook de staatssecretaris was optimistisch. Er zijn al gesprekken geweest met de Nma en volgende week zit het Crisisberaad bij de Nma aan tafel om te zien wat er zou moeten veranderen aan het plan om het mededingingbestendig te maken.
Evolutie
In het Crisisberaad werken Koninklijke Schuttevaer, kantoor Binnenvaart en CBRB samen. Deze zomer zijn er verschillende raadplegingen van de schippers geweest. Het plan evolueerde van een capaciteitsalliantie via een volledig vrijwillige stilligregeling naar een regeling waaraan iedereen moet meebetalen. Het gaat vooralsnog om een Nederlands plan, maar er wordt zowel door de binnenvaart zelf als door het ministerie overleg gevoerd met Duitsland, België en Frankrijk om aan te haken bij het plan. Met name vanuit de Duitse binnenvaart klinken weinig enthousiaste geluiden. “Duitsland is een ‘hick-up’”, aldus Tineke Huizinga. Woordvoerder en president van de BDB Gunther Jaegers noemt de crisis ‘conjunctureel’ en ondersteunt het aanmelden bij de Europese Commissie van een crisissituatie in de binnenvaart niet. Bij het Algemeen Overleg vorige week donderdag drongen de partijen verder aan bij Huizinga om de crisis aan te melden. Dat zegde ze toe. “De onderbouwing is bijna klaar. In de eerste week van november dien ik het verzoek in Brussel in. Ik wil daarbij het plan van de branche meenemen. Dan moet het wel Nma-proof zijn.”
Alle Kamerleden en de staatssecretaris spraken hun zorg uit over de situatie in de sector. Huizinga en haar partijgenoot Ernst Cramer spraken zelfs van een ‘horrorscenario’ als ‘door de hoge hypotheeklasten de hele sector zou verdwijnen’. De staatssecretaris beaamde dat het scenario dat Emile Roemer van de SP schetste ook door haar hoofd speelde: dat een grote – wellicht Chinese –partij straks de hele failliete vloot opkoopt.
Ze wil ook graag aanschuiven bij het overleg tussen Crisisberaad en de banken over voorfinanciering van de benodigde, geschatte 150 miljoen. “Maar alleen als het Crisisberaad daarom vraagt. Ik ga ze niet voor de voeten lopen.”
Bodemprijzen
De SP is niet ontevreden met de plan en met de steun van Huizinga voor het plan, maar vindt het nog lang niet ver genoeg gaan. De SP blijft hameren op bodemprijzen, die volgens Roemer – de maker van het boekje ‘De schipper aan het woord’ op basis van een grote enquête in de binnenvaart – ook mogelijk zijn binnen de regels van de EU. Volgens Huizinga zijn bodemprijzen sowieso niet mogelijk, maar ze stond open voor nieuwe informatie (die ze ook onmiddellijk kreeg gepresenteerd). Op aangeven van SGP’er Kees van der Staaij zal eerst worden bekeken of bodemprijzen überhaupt mogen, en indien dat het geval is, wordt er bekeken of ze wenselijk zijn. Van der Staaij had zijn betoog al een dag eerder rondgestuurd naar de pers. Zijn slotzin ‘Misschien moeten we de schipper toch maar vooral aan het roer laten’ (als variant op de titel van het SP-boekje) liet hij achterwege.
Dat het de staatssecretaris menens is met de steun voor het plan van het Crisisberaad blijkt wel uit dat ze al overleg heeft met de collega’s van EZ en Financiën over mogelijkheden om het geld voor de hele operatie na 2015 bij de schippers terug te vorderen, eventueel via de belastingen.
Haar voorstel om gedurende de crisis investeringen wegens het aflopen van de overgangsregeling voor de nieuwe CCR-eisen aan schepen niet hoger te laten zijn dan 2.500 euro per schip kon ook op volledige bijval rekenen. Alleen de SP vindt dat die regels helemaal van de baan moeten. De CCR heeft inmiddels aangegeven in te stemmen met de voorgestelde ‘plafondregeling’. Dat wordt in december bij de najaarsvergadering geformaliseerd, aldus Tineke Huizinga.
