“Als meerdere binnenvaartondernemingen er niet in slagen het hoofd boven water te houden en van de markt verdwijnen, heeft dit al snel structurele gevolgen voor de markt.” Dat schrijft de CCR in haar nieuwste ‘Marktobservatie van de Europese Binnenvaart’. Die verscheen vandaag (28 juli). “Door gedwongen verkoop van schepen in een markt zonder kopers zullen de prijzen van schepen sterk dalen, waardoor jarenlang nieuwbouw en innovatie moeilijk wordt.”
De omslag deed zich eind vorig jaar voor. Daar vertelt de Centrale Rijnvaartcommissie niets nieuws mee, maar het plaatst de huidige crisis wel in perspectief. “Sinds 2007 en ook in de drie eerste kwartalen van 2008 was de conjunctuur in de Europese binnenvaart nog zeer goed. Met uitzondering van de aardoliesector lag in alle overige sectoren de vervoersvraag op een hoog peil en dit samen met door de bank genomen optimale waterstanden. De vrachtprijzen lagen vanwege de grote vraag dan ook meestal op een hoog niveau.”
“Deze goede conjunctuur, die al sinds geruime tijd heerste, heeft een ware golf van investeringen teweeggebracht. Er werden in 2008 bijvoorbeeld meer dan 100 nieuwe motorvrachtschepen op de markt gebracht, en wel uitsluitend grote eenheden. Hierdoor werd een nieuw record gevestigd.”
Kelderende vrachtprijzen
Het Palais du Rhin in Straatsburg, waar de CCR gevestigd is. (archieffoto MGR)
“Aan het einde van de zomer van 2008 werden de eerste gevolgen van de economische crisis zichtbaar. De verschillende industrietakken werden niet allemaal even sterk getroffen, maar eind 2008 werd aan de hand van de vervoerde hoeveelheden duidelijk dat met uitzondering van de aardolie- en landbouwproducten alle andere segmenten met dalingen werden geconfronteerd. De instorting van de vervoersvraag leidde tegen het einde van 2008 en ook in de eerste maanden van 2009 bij ononderbroken goede waterstanden tot kelderende vrachtprijzen.”
Ondanks een lichte opleving bij het vervoer van containers en van chemische producten in de loop van het voorjaar, is het einde van de crisis momenteel nog niet in zicht, stelt de CCR..
Overcapaciteit
“In de laatste jaren zijn veel nieuwe en zeer productieve scheepseenheden op de markt gebracht. Tegelijkertijd werden er aanzienlijk minder en alleen kleinere eenheden uit de vaart gehaald. Het gevolg is dat de transportcapaciteit op de markt fors is toegenomen.” De CCR spreekt van “een conjuncturele, ernstige overcapaciteit in de drogeladingvaart”.
“De huidige, zeer lage vrachtprijzen, die vaak niet eens voldoende zijn om de bedrijfskosten van de schepen te dekken, zijn een rechtstreeks gevolg daarvan. Onder deze omstandigheden zijn verschillende scheepsexploitanten gedwongen hun schepen vanwege een tekort aan transportopdrachten tijdelijk stil te leggen.”
Duistere vooruitzichten
De investeringsgolf van de afgelopen jaren heeft volgens de CCR in vrijwel alle segmenten van de vloot bij individuele binnenvaartbedrijven relatief grote financiële lasten veroorzaakt. Wie in de droge lading zijn investeringen door kredieten gefinancierd heeft, zal door de sterk gedaalde omzet in moeilijk vaarwater kunnen bomen als de crisis aanhoudt.
“Deze duistere vooruitzichten hebben er bij de nationale bedrijfsorganisaties aanleiding toe gegeven, met de desbetreffende banken algemene regelingen voor een soepelere terugbetaling van de kredieten te treffen. Als meerdere binnenvaartondernemingen er niet in slagen het hoofd boven water te houden en van de markt verdwijnen, heeft dit al snel structurele gevolgen voor de markt.”
“Door gedwongen verkoop van schepen in een markt zonder kopers zullen de prijzen van schepen sterk dalen, waardoor jarenlang nieuwbouw en innovatie moeilijk wordt. Toch moet de binnenvaart in staat blijven na het einde van de crisis en bij een herstel van de transportvraag de haar toekomende plaats naast de andere vervoersdragers in te nemen.”
