“Wij dachten met de keuze voor Brexit de blunder van de eeuw te hebben gemaakt”, zei een BBC-verslaggever, “maar we moeten in de Amerikanen nu toch onze meerderen erkennen.”
Nederland schaft Zwarte Piet af. Na roken en het gebruik van fossiele brandstoffen is ook het hulpje van Sinterklaas geslachtofferd door de betweters. Hij is zwart (vandaar die naam) en dat roept traumatische herinneringen op aan de tijd dat donkere mensen als slaven werden behandeld en verhandeld. Trauma’s zijn kennelijk erfelijk overdraagbaar, want er leeft bij mijn weten niemand meer die de slavenhandel lijfelijk heeft meegemaakt.
Ik heb er nooit bij stilgestaan dat de katholieke kerk (de Sint is een bisschop, toch?) zich bediende van zwarte slaven, maar het ligt voor de hand dat er enige historische verankering is in de baas/knecht-relatie tussen Sint en Piet. Er zal dus wel een kern van waarheid in zitten. Waar rook is, is vuur, net als roken inderdaad slecht voor je is en het verbranden van fossiele brandstoffen inderdaad slecht voor de aarde.
Als we helemaal af willen van zelfs maar de geringste verwijzing naar discriminatie, zal Zwarte Piet verbleken. Daar gaan kinderen niet onder gebukt, want die krijgen nog steeds (veel te veel) cadeautjes, al zullen ze andere kinderervaringen hebben dan wij hebben gehad (minder angstdromen van donkere mannen die je met takkenbossen geselen). Tja, de wereld is geen permanente mannequin-challenge. De kinderen van onze kinderen zullen niet eens meer weten dat auto’s uitlaatgassen hadden en zelfs wij vinden het al gek als iemand in een huis, kantoor of restaurant een sigaret opsteekt.
We leggen onszelf regels op om het leefbaar te houden en omdat we willen dat iedereen zich daaraan houdt, betalen we de overheid ervoor om die regels op te stellen, uit te vaardigen en te handhaven. Die rolverdeling is duidelijk. Wie betaalt, bepaalt. De overheid is niet onze baas, maar onze dienaar.
Ik wil ambtenaren ook weer geen slaven noemen, maar het staat ze niet netjes wanneer ze anderen de Zwarte Piet toespelen als die over het hopeloze huisvuiloverleg uit de school klappen. Grote woorden over kleine regeltjes en je ziet onmiddellijk weer die Pavlov-reactie van onze dienaren: alles wat ze zeggen moet binnenskamers blijven en ze vragen een onderzoeksbureau om (voor veel geld) hun gelijk te bewijzen.
In Engeland en Amerika – toch onze bondgenoten zou je zeggen, al was het maar omdat je ze kan verstaan – is de weerzin tegen het elitaire gedrag van de overheid groter gebleken dan gedacht (en gewenst). Volgens Heinrich Heine hebben we nog tijd voor inkeer: in Nederland gebeurt alles 50 jaar later.
