‘Regels zijn regels’ lijkt te veel op ‘Befehl ist Befehl’. Of het nou om een uitzettingsprocedure gaat of de toepassing van de buitenspelregel in het voetbal of om de keuringseisen voor binnenschepen, zo gauw je je verschuilt achter regels om te verhullen dat je zelf niet in staat bent een juiste beslissing te nemen, laat je zien dat je er niks van hebt begrepen. Nou, eigenlijk heb je gewoon de regels waar je je achter verschuilt, niet goed begrepen.
Misschien moeten ze een wet invoeren die een ambtenaar dwingt om bij toepassing van elke regel of wet zich af te vragen wat de wetgever ermee wilde bereiken. Je voorkomt een toeslagenaffaire maar veroorzaakt een hopeloos bureaucratische chaos van ambtenaren die elkaar de les lezen. Hoe bedoel je dat er dan niets verandert?
Je moet blijven dromen. Eenmaal gewend aan meer menselijke toepassing van wetten en regels, zijn we klaar voor het volgende stapje: kritisch een wet of regel tegen het licht houden, bereid zijn om wijzigingen aan te brengen of zelfs regels van tafel te vegen als ze niet blijken te deugen als ze de verkeerde effecten hebben. Een mooi voorbeeld zijn uiteraard de CCR-eisen aan alle binnenschepen. De eisen werden in het eerste decennium van deze eeuw opgelegd aan nieuwbouwschepen en moesten voor alle schepen stapsgewijs worden ingevoerd zodat na 2035 de hele vloot netjes aan de regels zou voldoen. De bedenkers van dit moois hadden in het achterhoofd dat tegen die tijd alle oude schepen sowieso zouden zijn vervangen door nieuwe. Sterker: de markt kreeg een duwtje om daaraan te werken. Onbedoeld effect was dat oude – vooral kleinere – schepen geen toekomst meer hadden en veel te snel verdwenen. Maar er kwamen geen nieuwe schepen voor in de plaats. Het grootste deel van de vloot kleine schepen is inmiddels geruimd en zelden zal een voorspelling zichzelf zo duidelijk hebben waargemaakt.
Toch is er uiteindelijk een wending gekomen. Het is nou eenmaal ondenkbaar dat een alom gerespecteerd instituut als de Centrale Rijnvaartcommissie zou toegeven dat er doodeenvoudig blunders zijn gemaakt met de inschatting, maar om zonder gezichtsverlies een eenmaal ingevoerde regel in te trekken, werden na vele jaren van discussie en protesten geitenpaadjes gevonden om het roer om te gooien en de put te delven. Jammer dat de meeste kalveren zijn verdronken.
Kijk, economische schade door het wegvallen van de mogelijkheid van vervoer over water is tot daaraan toe. Voor de betrokken schippersfamilies was het einde verhaal. Geen toekomst en vaak ook weg pensioen. Dat is onomkeerbaar en uiteindelijk heb je met die regels dus een verlies/verlies-situatie gecreëerd.
