De drogeladingvaart verkeert in grote problemen. Dat blijkt uit de jongste analyse van ING Bank. Zonder capaciteitsreductie is herstel de komende jaren niet te verwachten. De sector stevent volgens de onderzoekers van het Economisch Bureau van de ING af op een ‘koude sanering’, “doordat meer bedrijven in faillissement terecht zullen komen en de schepen tegen lagere tarieven weer in de markt terugkeren. Dit veroorzaakt een negatieve spiraal waardoor de schade voor de binnenvaartbedrijven, maar ook voor financiers én overheid (met de verstrekte borgstellingen en de mileu-effecten van inefficiënt varen) groter wordt.”
In 2011 verbloemde het lage water de ernst nog, maar in 2012 zijn de gevolgen van de overcapaciteit weer duidelijk aan de oppervlakte gekomen, stelt de bank. “De financiële positie van veel binnenvaartbedrijven is verder verzwakt en zorgelijk. De malaise in de sector is grotendeels toe te schrijven aan lagere prijzen, maar het stagnerende vrachtvolume vertraagt het herstel ook. Uitgaande van een normaal waterniveau zal het opnieuw moeilijk worden om de omzet dit jaar op peil te houden.”
Warme sanering
De ING Bank verkiest een inkrimping van de vloot via een ‘warme sanering’ met behulp van een specifieke regeling. “Dit is op lange termijn naar verwachting het minst schadelijk. Gezien de versnippering, diversiteit, beperkende mededingingswetgeving en het falen van eerdere plannen blijkt de binnenvaart echter niet in staat om dit helemaal zelf op te lossen.”
Opleggen is niet voldoende; capaciteitsreductie ligt meer voor de hand, aldus ING.
“Een sectorbrede oplossing is geen haalbare kaart en ook niet nodig.” De onderzoekers stellen dat de tankvaart zich wel redt. “Door een hogere toegevoegde waarde en andere structuur presteert de tankvaart beter en komt de deelmarkt door uitfasering van enkelwandige tankers de komende jaren geleidelijk beter in evenwicht.”
“Het probleem ligt met name bij de grotere droge ladingvaart en zal ook daar moeten worden opgelost. Hiervoor is maatwerk nodig. Gezien de matige groeivooruitzichten en de lange tijdsduur tot herstel is een oplegplan naar verwachting niet voldoende, maar ligt capaciteitsreductie meer voor de hand.”
"Haal 200 tot 250 schepen"
ING Economisch Bureau gaat er vanuit dat het in dat scenario niet nodig is om de gehele overcapaciteit weg te nemen, maar dat het van de markt halen van 200 tot 250 schepen van 2.000 ton voldoende zou zijn om de druk van de markt te halen. “Tegelijkertijd zal schaalvergroting en vergroting van de markttransparantie moeten plaatsvinden om herhaling in de toekomst te voorkomen.”
De bank doet een beroep op de overheid: “De binnenvaart is van belangrijke economische waarde voor Nederland als ‘Gateway to Europe’. Het doorbreken van de capaciteitsimpasse is nodig om de sector weer gezond te maken en van de aanwezige kansen zoals in de containerbinnenvaart te kunnen laten profiteren. Hiervoor is een actief en doelgericht beleid noodzakelijk.”
