Het Duitse verkeersministerie heeft plannen om de vaarwegbelasting uit te breiden, zelfs richting Rijn. Modal shift lijkt niet meer belangrijk te zijn voor de Duitse overheid. Verkeersminister Peter Ramsauer heeft investeringen stopgezet in vaarwegen waar jaarlijks minder dan 5 miljoen ton over wordt vervoerd.
Het stopzetten van de investeringen is gebeurd zonder inspraak van parlementsleden en sectorvertegenwoordigers. De Duitse binnenvaartvertegenwoordigers en verladers zijn al enkele weken op aanvaringskoers met het verkeersministerie in Berlijn. Aanleiding is een in januari gepresenteerd rapport over de hervorming van de Wasser- und Schifffahrtsverwaltung, de Duitse Rijkswaterstaat. Er wordt al lang aangedrongen op herstructurering van de dienst, maar onder de vorige Duitse verkeersminister is daar niets van terechtgekomen. Vlak voor Kerst eiste de begrotingscommissie in de Bondsdag dat verkeersminister Ramsauer begin dit jaar een concept zou voorleggen. Zolang de hervormingsplannen niet definitief zijn, geldt binnen de WSV een verbod op promoties en loonsverhogingen.
Voorrangsrivieren
Om kosten te sparen wil Ramsauer snoeien in het takenpakket van de WSV. Een deel van de taken die de dienst nu nog zelf uitvoert, zou in de toekomst worden uitbesteed aan derden.
Daarnaast wil de verkeersminister menselijke en financiële middelen niet langer verdelen over het gehele Duitse vaarwegennet. In plaats daarvan komt de nadruk te liggen op zogenoemde voorrangsrivieren: vaarwegen waarover in 2025 10 miljoen ton of meer per jaar wordt vervoerd. De Rijn, Main, Donau en het kanalennet maken deel uit van dit voorrangsnet. De Oost-Duitse rivieren en de Neckar dreigen buiten de boot te vallen. Daartegen is de afgelopen weken fel geprotesteerd.
Donau
Ook de BDB is het grondig oneens met de indeling van de vaarwegen op basis van vervoerde tonnage. “Het gaat om inschattingen van het verkeersministerie”, aldus BDB-president dr. Jaegers. “Maar als je niet meer in het onderhoud van vaarwegen investeert, kan het transport er ook niet toenemen. Bovendien vertelt men ons niet voor welke infrastructuurprojecten de komende jaren nog wel geld wordt uitgetrokken. Merkwaardig is ook dat de Duitse Donau aanvankelijk geen deel uitmaakte van het voorrangsnet. Van de ene op de andere dag was ze dan toch een voorrangsrivier – om politieke redenen.”
Opgegeven
De BDB is nog niet op het verkeersministerie ontvangen. Wel heeft staatssecretaris Klaus-Dieter Scheurle zijn verbazing geuit over de emotionele reacties die de plannen hebben losgemaakt. Scheurle kwam onlangs in aanvaring met dr. Jaegers, nadat die kritiek had geuit dat de overheid de modal shift naar het water opgeeft. Jaegers: “De staatssecretaris ontplofte zowat. Hij ontkende in alle talen. Nochtans staat het zwart op wit in het reformconcept: in bepaalde delen van het vaarwegennet wordt het streven om meer goederen naar de vaarwegen te verschuiven opgegeven.”
“We hadden als binnenvaartsector veel meer verwacht. Eind vorig jaar hebben we aangeboden om samen te kijken hoe we het beperkte budget voor de vaarwegen zinvol kunnen investeren. Uiteraard zijn niet alle rivieren even geschikt voor binnenvaarttransport. Maar daarover hadden we graag open gepraat met het verkeersministerie. De manier waarop men het nu speelt is onbegrijpelijk.”
Onder druk
Hoewel het herstructureringsconcept nog niet is goedgekeurd door het Duitse parlement, heeft Peter Ramsauer investeringen in vaarwegen met een transportvolume van minder dan 5 miljoen ton al laten stopzetten. Jaegers: “Hiermee legt de verkeersminister de parlementaire besluitvorming naast zich neer.”
Ook enkele liberale parlementsleden hebben hun ongenoegen geuit aan het adres van minister Ramsauer. Ze vrezen dat de hervorming van de WSV hierdoor nog meer onder druk zal komen te staan.
Vaarwegbelasting
Voor de BDB is de maat vol. Dr. Jaegers gaat zowel in Den Haag als in Brussel (bij binnenvaartcoördinator Karla Peijs) aan de bel trekken. “Dit probleem moeten we op Europees vlak aanpakken, want de toekomst van de Duitse vaarwegen gaat de hele internationale binnenvaart aan.”
Bovendien, zo waarschuwt Jaegers, is de regering in Berlijn nog steeds van plan om de vaarwegbelasting uit te breiden, zelfs naar de Rijn. De BDB heeft al verschillende keren laten weten dat dit niet kán. “De binnenvaart is niet de enige gebruiker van de vaarwegen. Bovendien dragen we al ruim 70 miljoen belasting per jaar af. En op de Rijn geldt nog steeds de Akte van Mannheim.”
De ontwikkelingen in de binnenvaart worden volgens Jaegers ook door de andere transportmodi op de voet gevolgd. Er wordt gevreesd dat wat nu met de vaarwegen gebeurt weleens een voorproefje zou kunnen zijn van wat straks ook het wegen- en spoornet te wachten staat. “Blijkbaar denkt men in Berlijn met de ‘kleine binnenvaart’ te kunnen beginnen.” De BDB heeft inmiddels geluiden uit het verkeersministerie opgevangen dat één en ander wel ‘heel ongelukkig gecommuniceerd’ is.
