Er waren best goede argumenten om de Betuwelijn aan te leggen. Het maakte het plaatje van de Rotterdamse haven mooier voor buitenlandse investeerders in containerterminals. Die spoorlijn was niet noodzakelijk omdat de binnenvaart het vervoer (van containers) op die route niet aan zou kunnen. Dikke, dure rapporten werden volgeschreven met valse cijfers en drogredenen om aan te tonen dat de binnenvaart het niet aankon. De Rotterdamse haven en zelfs de Nederlandse economie zouden ten onder gaan zonder Betuwelijn. Allemaal nonsens.
Het is water under the bridge ofwel een gepasseerd station. De lijn ligt er inmiddels een kleine twintig jaar en de binnenvaart is verreweg – ondanks wat tegenvallende resultaten recentelijk – de grootste (duurzame) containervervoerder op het traject Rotterdam-achterland.
Wat gewoon doorgaat is met drogredenen mensen om de tuin leiden. Zoals Amsterdam het aantal riviercruiseschepen wil halveren om overlast van toeristen tegen te gaan. Ik zie voor me hoe bejaarde passagiers wildplassen tegen het monument op de Dam en graffiti aanbrengen in metrotunnels. Diezelfde toeristen komen voortaan vanaf andere havensteden per bus naar de hoofdstad. Dat is omgekeerde modal shift.
Het is net zo bedrieglijk als de carbon credits (in het Nederlands CO2-compensatie) die op grote schaal door bedrijven worden gekocht om te laten zien dat ze zonder hun productieproces aan te passen, plotseling het etiket CO2-neutraal op kunnen plakken. Ze zullen het zelf misschien niet eens altijd weten maar ook die CO2-neutraliteit is onzin. De BBC had vorige week een mooi programma (Panorama: Big Brands green claims uncovered) over de onzinnige handel in carbon credits. Met die credits halen minder gefortuneerde landen – meestal voorzien van een fijne groene deken van bos – geld op om ‘ontbossing tegen te gaan’. Het enige reële in het verhaal is dat ze geld ophalen en de bedrijven in minder groene maar wel gefortuneerde landen kunnen zeggen dat ze CO2 neutraal werken omdat er minder bos verdwijnt, wat vaak helemaal niet waar is. Dat geld komt wel ten goede aan de lokale samenleving in die landen, waarmee het dus een soort particuliere ontwikkelingshulp betreft.
Ook dichter bij huis worden we gefopt. Je achterkleinkinderen krijgen geen betere wereld als je afval scheidt of elektrisch rijdt. Dat zijn drogredenen om onze verkwistende leefwijze in stand te houden en ons geweten te sussen. Het enige dat werkt is minder of geen afval produceren, minder of geen vlees eten en… minder mobiliteit. Ik zal in deze krant maar zwijgen over de zegen van ‘minder vervoeren’.
Sterker nog er lag WEL een rapport over de Betuwelijn van medewerkers van TU Delft waarin stond dat de Betuwelijn een heel slecht plan was. Destijds schreef een binnenvaartschipper die ook werkzaam was bij TNO mee aan dat rapport. Het rapport wat daarna compleet verdwenen bleek. Ach, er is altijd wel weer een rapport te vinden waarin wel staat wat men graag wil lezen. Michel heeft natuurlijk volledig gelijk, als er opgehouden zou worden met zaken te vervoeren die we niet nodig hebben, als we op zouden houden met van A naar B en weer terug te vervoeren van dezelfde producten zou dat al veel schelen. Als er werkelijk een modal shift zou komen zou daarmee de CO2 gigantisch afnemen. Maar zoals een ambtenaar in Brussel ons al jaren geleden toefluisterde: er moet wel aan verdiend kunnen worden. Dat heet een perverse prikkel om te “greenwashen” en daar dan grote stukken over in de krant te schrijven waar journalisten natuurlijk vrolijk aan meewerken: we willen tenslotte “positief” nieuws brengen!. En dat is dus wat er mis is en waarom, ook schippers die het milieu hoog in het vaandel hebben, niets en niemand meer geloven als het over “vergroenen gaat”. Gelukkig dat sommigen nog het lef hebben dit gewoon te benoemen. Zoals Michel Gonlag dus.