De prognoses voor de Nederlandse binnenvaart zien er in grote lijnen gunstig uit. Dat staat in de jongste middellange termijnprognose van Panteia. Volgens het rapport Versterking Marktobservatie Binnenvaart groeien de volumes in droge lading en tankvaart tot 2020; de duwvaart staat een – beperkte – daling te wachten.
Het onderzoeksbureau verwacht een stijging van 38 miljoen ton in het vervoersvolume voor droge ladingschepen tot 2020. Uit de schattingen komt naar voren dat de tankvaart ruim 6,5 miljoen ton extra lading zal gaan vervoeren in 2020. Voor de duwvaart is een daling voorzien van 2,3 miljoen ton.
Nieuwe Zeesluis IJmuiden
De droge ladingschepen vervoerden in 2015 in totaal 167 miljoen ton aan lading. Hiervan was 68 miljoen ton bestemd voor de binnenlandse markt en 60 miljoen ton werd geëxporteerd naar met name Duitsland en België. Vanuit die landen naar Nederland vond 39 miljoen ton aan invoer plaats. Het totale vervoersvolume was lager dan in 2014. Toen werd 174 miljoen ton vervoerd. De belangrijkste oorzaak voor deze daling was de langdurige lage waterstand in het tweede halfjaar van 2015.
De binnenvaart profiteert de komende jaren van de Nieuwe Zeesluis bij IJmuiden. Om deze sluis mogelijk te maken, moet tussen 2016 en 2018 4,5 miljoen kuub (vervuilde) grond worden afgevoerd. Dit komt overeen met ongeveer 8 miljoen ton, en dat zorgt voor een sterke stijging in vervoersvolume voor de droge ladingvaart vanuit Noord-Holland richting depots. Ook dragen nieuw te openen containerterminals in Almelo, Doesburg, Lelystad en Weert volgens Panteia bij aan een sterke groei van het aantal te vervoeren containers.
Nieuwe kolencentrales
In het internationale vervoer zorgen nieuw te openen kolencentrales in Frankfurt am Main en Datteln (2018) voor een toename van steenkolenvervoer. Hierdoor neemt naar verwachting het steenkolenvervoer per binnenvaartschip de komende jaren nog toe, ondanks de sluiting van oudere centrales langs de Franse Moezel en bij Hamm. Ook zal rondom 2019 naar verwachting een goederenstroom met cementklinker gaan lopen tussen Wallonië en Limburg van circa een half tot 1 miljoen ton per jaar.
De verwachting van Panteia is dat het volume voor droge ladingschepen en samenstellen groeit naar 205 miljoen ton in 2020, een stijging van 18 procent ten opzichte van 2014. Dit komt overeen met een gemiddeld jaarlijks groeicijfer van 2,8 procent.
Hiervan is 88 miljoen ton binnenlands vervoer, 74 miljoen ton export en 43 miljoen ton import. Panteia ziet zowel groei bij het binnenlands vervoer als bij export.
Raffinaderijen
De tankvaartschepen vervoerden in 2015 gezamenlijk 96 miljoen ton aan natte lading. Hiervan was 33 miljoen ton bestemd voor de binnenlandse markt, 38 miljoen werd geëxporteerd en er vond 24 miljoen ton aan invoer plaats. Ten opzichte van 2014 was er sprake van een stijging van 3 miljoen ton.
De lage waterstand in 2015 had weinig invloed op het vervoer van vloeibare lading. Dit kwam mede door de sluiting van een raffinaderij in Zwitserland. Daardoor is in plaats van ruwe aardolie via pijpleidingen veel geraffineerd product per binnenvaartschip naar Zwitserland getransporteerd. Ook toenemende speculatie op de oliemarkt en grotere productie van de raffinaderijen in Duitsland liggen ten grondslag aan de groei in het jaar 2015.
Panteia verwacht dat in 2020 102 miljoen ton getransporteerd zal worden, een stijging van 11,1 procent ten opzichte van 2014. Hiervan is 35 miljoen ton binnenlands vervoer, 39 miljoen ton export en 28 miljoen ton import. De groei zit vooral in het binnenlands vervoer en de import van vloeibare lading. Het exportvolume blijft op een stabiel niveau.
Koppelverbanden snoepen erts en kolen af van duwvaart
Duwstellen vervoerden in 2015 in totaal 50 miljoen ton aan lading. Hiervan was 12 miljoen bestemd voor de binnenlandse markt en werd 36 miljoen geëxporteerd, vooral naar Duitsland en België. Vanuit deze landen vond slechts 2 miljoen ton aan invoer plaats.
Er was sprake van een daling ten opzichte van 2014, toen er nog totaal 52 miljoen ton vervoerd werd. Deze daling is te verklaren door de lage waterstanden op de Rijn vorig jaar. Panteia voorziet dat in 2020 2,3 miljoen ton minder lading per duwvaartschip vervoerd wordt.
Het nationale kolenvervoer kende in 2014 een opleving doordat de transporten voor de nieuwe Eemshavencentrale op gang kwamen. Dit compenseert het wegvallen van transport richting gesloten centrales in Nijmegen en Geertruidenberg. Maar het gaat om een tijdelijke stroom: vanaf 2017 is de vaargeul richting de Eemshaven gereed en zal het kolentransport tussen Amsterdam en de Eemshavencentrale halveren.
In het nationale vervoer wordt een stijging voorzien van het transport van veevoer met duwbakken. Dit is mede het gevolg van de verruiming van de Zuid-Willemsvaart en de openstelling van het Maximakanaal.
Ook voor internationaal transport met duwbakken wordt een daling verwacht van 12,4 procent in 2020, vergeleken met 2014. Dit is het gevolg van de verplaatsing van kolen- en ertstransport van duwstellen naar koppelverbanden met één tot zelfs drie duwbakken.
