Vlaanderen wil de overdracht van de binnenvaartbevoegdheden zo soepel mogelijk laten verlopen. Dat bleek dinsdag 2 februari tijdens overleg met sectorvertegenwoordigers. Vanaf 1 mei zou het Vlaams Gewest in staat zijn de binnenvaartexamens te organiseren.
In het kader van de zesde staatshervorming zijn in België veel binnenvaartbevoegdheden overgeheveld van het federale naar het gewestelijke niveau. Het afnemen van de examens is er één van.
Op 15 maart 2016 sluit het federale examenbureau definitief de deuren en moeten de gewesten het overnemen. Het Vlaams Gewest heeft de sector beloofd zo veel mogelijk continuïteit te bieden. Er moeten nog wel allerlei praktische zaken geregeld worden.
Locatie
Bijvoorbeeld de locatie. Volgens de taalwetgeving in België mogen op Vlaamse bodem geen Franstalige examens worden afgenomen en omgekeerd.
Tot nu toe gebeurde dat wel: de FOD nam in Antwerpen tweetalige examens voor de binnenvaart af. De sector had hier zelf om gevraagd, aangezien Vlaanderen nu eenmaal de grootste vloot heeft en Antwerpen voor binnenschippers een goed bereikbare locatie is. De praktijkexamens vonden plaats op het schoolschip van Cenflumarin.
Samenwerking
Nu de examinering gewestelijke materie geworden is, zou dit in principe uit elkaar moeten worden getrokken: Nederlandstalige examens in Vlaanderen en Franstalige in Wallonië. Met name voor het Waals Gewest wordt dit moeilijk, gezien het beperkte aantal leraren en examinatoren.
Het Vlaams Gewest wil daarom voorstellen aan de bevoegde Vlaamse minister om in gesprek te gaan met zijn Waalse collega over samenwerking. Hierdoor zouden ook Franstalige examens in Antwerpen kunnen blijven. Die beslissing moet op ministerieel niveau genomen worden.
Vanaf 1 mei weer examens
Het Vlaams Gewest verwacht vanaf 1 mei weer examens te kunnen organiseren. Er zou dus een overgangsperiode van anderhalve maand zijn waarin geen examens worden afgenomen. Dat valt te overzien, mits men niet tot de laatste dag gewacht heeft met het vervangen van zijn papieren.
De sector heeft tijdens het overleg met het Vlaams Gewest ook gepleit voor een faire vergoeding voor de examinatoren. Het gaat om mensen uit de praktijk, die voor een appel en een ei hun schip moeten stilleggen of een afloskapitein moeten huren. Ze zijn gemiddeld 65 jaar oud, en opvolgers staan niet in de rij. Als er maar één examinator stopt, wordt het wettelijke minimum van 5 examinatoren en 3 reservekrachten niet meer behaald.
Certificaat
Positief voor de sector is het feit dat Vlaanderen voor het ADN-examen de samenwerking met DGT Zelzate zal voortzetten. Ook dat is continuïteit.
Al sinds 1 januari 2015 is het certificeren een gewestelijke bevoegdheid. In de praktijk verloopt dit stroef, bij gebrek aan personeel. De achterstand die al opgebouwd was op het federale niveau, wordt hierdoor nog groter.
Veel schepen varen momenteel rond met voorlopige certificaten. Dat mag in de droge lading nog door de vingers worden gezien, maar in de tankvaart kan men niet oneindig lang met voorlopige certificaten varen.
Ernst & Young legt momenteel de laatste hand aan een studie in opdracht van het Vlaams Gewest. Hierin wordt bekeken of het Gewest de certificering helemaal zélf moet blijven doen, dan wel in samenwerking met klassebureaus. Een derde mogelijkheid is dat de overheid dit volledig overlaat aan de privésector.
Het rapport is nog niet definitief. Vlaanderen gaat er wel van uit dat de certificering op 1 januari 2017 volledig operationeel zal zijn.
Vertegenwoordiging
De goede wil is er, maar de praktische omzetting heeft tijd nodig. Temeer doordat binnenvaartbevoegdheden niet het enige is wat is overgeheveld naar de gewesten. Daarnaast lopen op Vlaams niveau allerlei andere zaken, zoals de fusie van Waterwegen en Zeekanaal en NV De Scheepvaart.
De kwestie laat eens te meer zien hoe belangrijk het blijft om als sector goed vertegenwoordigd te zijn. De praktische kennis die alleen varenden hebben, is nodig om goede beleidsafspraken voor elkaar te krijgen.
De gewesten staan open voor het gesprek met de sector, klonk het vorige week op de jaarvergadering van VBR, waar voorzitter Jo Van Duynslaeger voor het vierde jaar op rij een oproep deed aan Belgische schippers om actief te worden binnen de beroepsorganisaties. Ook binnen VBR is het ‘alle hens aan dek’ om de bestuurstaken rond te krijgen. Een schrijnende ontwikkeling, die natuurlijk niet alleen in de binnenvaart speelt. Maar waarover met name ondernemers wel serieus zouden moeten nadenken: wie zichzelf niet laat zien, is gezien op den duur.
tekst en foto: Sarah De Preter
