De overheid moet de binnenvaart stimuleren en helpen om de CO2-uitstoot verder te verminderen. Daartoe roepen Lutz Jacobi (PvdA) en Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) de regering op in een motie.
Ze willen dat minister Schultz van Haegen daarvoor nog deze kabinetsperiode een maritiem verduurzamingsprogramma presenteert. Dat moet dan wel in overleg met de binnenvaart zelf worden opgesteld.
Jacobi (foto boven) en Van Tongeren wijzen er in hun motie op dat de Nederlandse binnenvaart per tonkilometer de kleinste hoeveelheid kooldioxide-uitstoot heeft van de traditionele transportvormen. Ze geven aan dat “de CO2-uitstoot in de binnenvaart met nog eens 40 procent kan dalen door brede toepassing van nieuwe technieken, zoals de inbouw van hybride motoren, LNG-installaties en andere oplossingen”.
Financieringsfonds
Vanuit de binnenvaart zal dan met name gepleit worden voor een oplossing om de financiering van de – ook door de sector gewenste – vergroening mogelijk te maken. Uit een enquête die dit jaar in opdracht van de ESO en de EBU is uitgevoerd door NESTRA, kwam naar voren dat 75 procent van de scheepseigenaren in West-Europa moeite heeft ondervonden bij het rondkrijgen van een financiering. De helft daarvan zag daardoor uiteindelijk af van de investering die tot een schonere bedrijfsvoering zou leiden.
Hester Duursema, directeur van Koninklijke BLN-Schuttevaer en secretaris-generaal van de ESO, maakte de cijfers bekend tijdens de innovatiemiddag van het Expertise- en InnovatieCentrum Binnenvaart. Die vond plaats tijdens Maritime Industry.
Op zoek naar 300 miljoen euro voor
Fonds Duurzame Binnenvaart
De enquête was uitgevoerd omdat de Europese Investeringsbank EIB alleen cofinanciering zou willen overwegen aan een fonds of regeling indien de binnenvaart aantoont dat de financieringsbehoefte echt bestaat. “Als er zo’n fonds zou zijn, maakt 30 procent van de scheepseigenaren er gebruik van, blijkt uit de cijfers”, aldus Duursema. “Daarvoor is dan 738 miljoen euro nodig – op korte termijn 336 miljoen euro.”
Ondertussen onderzoeken de drie grote banken al samen met de brancheorganisaties, het EICB en andere betrokken partijen of zo’n vergroeningsfonds haalbaar is, wat de opzet zou moeten zijn en waar het geld vandaan moet komen. Over dit Fonds Duurzame Binnenvaart vertelde Dirk Jan van Swaay, directeur Energietransitie van ING Nederland. Hij komt voor de vergroening van alleen de Nederlandse vloot uit op een behoefte van circa 300 miljoen euro.
Dat geld zou beschikbaar moeten komen voor scheepseigenaren die investeren in één van de nog te selecteren vergroeningstechnieken. De financiële steun is dan bedoeld om de extra kosten van een groene keuze te compenseren: de duurdere investering zelf en de extra operationele kosten daarna.
Opslag op vrachtprijs
De banken denken wel mee, maar gaan zelf geen geld storten in het fonds; ze hebben al te veel geld uitstaan in de binnenvaart. Volgens Van Swaay zijn er wel andere partijen te vinden die interesse hebben: het rijk, de provincies en mogelijk ook pensioenfondsen.
Hoe krijgen zij hun geld weer terug, plus rendement? Van Swaay opperde dat de verladers een opslag op de vrachtprijs gaan betalen als vergoeding voor groen vervoer. Die opslag zou dan aan het Fonds Duurzame Binnenvaart worden afgedragen.
Er zijn nog allerlei juridische en fiscale haken en ogen, maakte de bankier duidelijk. Eind dit jaar willen de initiatiefnemers hun haalbaarheidsonderzoek afronden.
Als het bijbehorend advies positief is, moet het fonds vervolgens nog worden opgetuigd. Op zijn vroegst begin 2018 kan het dan van start.
Keuzes
Technisch is er al veel mogelijk om nieuwe én bestaande schepen groener te maken. Dat toonde het EICB in april al aan toen Tweede Kamerleden – onder aanvoering van Lutz Jacobi – in Rotterdam op bezoek kwamen. Het werd ook tijdens de innovatiemiddag duidelijk, toen vijf ondernemers vertelden welke keuzes zij hebben gemaakt en wat dat aan duurzaamheid heeft opgeleverd.
Zoals de in 1929 gebouwde spits Essex, die naast de bijna zestig jaar oude Deutz-motor een extra elektromotor kreeg en nu 90 procent minder fijnstof en NOx uitstoot. En het 135 meter lange ms Anda, dat meteen bij de bouw in 2009 een katalysator en roetfilter kreeg en zodoende nu al voldoet aan de stage V-norm die in 2020 van kracht wordt. Danser Group liet het koppelverband Eiger-Nordwand twee jaar geleden ombouwen naar LNG-voortstuwing.
The Blue World laat op dit moment het containerschip Borelli hybride maken. En de uit 1963 daterende motor van de Empresa kon zonder grote ingrepen naar de nu geldende CCR2-norm dankzij toepassing van brandstofwateremulsie.
De voorlopers konden profiteren van subsidies. Nu is de binnenvaart breed aan zet. Maar die investering leidt (nog) niet tot hogere vrachtprijzen en banken zijn terughoudend met extra financiering in de binnenvaart. Dat lijkt, samen met de slechte vermogenspositie van veel ondernemers, nu het grootste knelpunt.
